بررسی و نقد کتاب نظریه پردازی علمی اقتصاد اسلامی

  یکی از موضوعات مهم در اقتصاد اسلامی نحوه تولید نظریه و جرح وتعدیل نظریات اقتصادی رایج است. پژوهشگاه حوزه و دانشگاه و انتشارات سمت با انتشار ویرایش سوم کتاب نظریه پردازی علمی اقتصاد اسلامی در سال ۱۳۹۱، که به کوشش حجت الاسلام حسن آقانظری تالیف شده است، تلاش کرده اند گامی در این زمینه بردارند. در این کتاب نویسنده بر آن است تا با تلفیق آموزه های اسلام و روش علمی برگرفته از فلسفه علم روشی برای نظریه پردازی در اقتصاد اسلامی ارائه دهد، اما با دو مشکل اساسی روبه رو است: اولا، اسلام عملا به آموزه هایی از جنس بایدونباید کاهش داده می شود و بدین ترتیب گزاره های وجودی و معرفتی آن از ایفای نقش در اقتصاد بازداشته می شوند؛ ثانیا، با پذیرش تجربه به مثابه مقوم و معیار علمی بودن یک گزاره به دامن تجربه گرایی و نقاط ضعف آن می غلتد، البته بحث های فقهی و مکتبی کتاب، به ویژه مبحث اعتباریات آن، گامی به جلو در کتب اقتصاد اسلامی محسوب می شود. کتاب برای نشان دادن امکان نظریه پردازی در اقتصاد اسلامی دو نمونه عینی از این کار را مطرح می کند، هرچند این دو نظریه بیش تر درقالب اسلامی سازی علم اقتصاد فعلی قرار می گیرند. ازاین رو، کتاب حاضر برای بدل شدن به یک کتاب درسی مناسب در حوزه اقتصاد اسلامی به بازنگری اساسی نیازمند است.

کلیدواژه ها:

اقتصاد اسلامی ، نظریه پردازی ، کتاب درسی دانشگاهی ، علم اقتصاد