مروری بر ازشیرگرفتن کودکان از دیدگاه طب سنتی ایران در مقایسه با طب نوین

سابقه و هدف: از آنجایی که دوران شیردهی از اهمیت زیادی برخوردار است، مرحله ازشیرگرفتن کودک نیز جزو مراحل حساسی از زندگی مادر و کودک به شمار می رود. بی توجهی به این مرحله از زندگی کودک می تواند تاثیرات عمیقی بر سلامت جسمی و روانی کودک و حتی مادر داشته باشد. مواد و روش ها: این مطالعه به روش مروری- توصیفی انجام و مطالب مربوط به مرحله ازشیرگرفتن کودک در متون طب نیاکان بررسی شده است. به این منظور هفت کتاب از معتبرترین منابع مکتوب طبی نیاکان شامل قانون ابن سینا، ذخیره خوارزمشاهی، کامل الصناعه، خلاصه الحکمه، الحاوی، اکسیر اعظم و مفرح القلوب انتخاب شدند. کلیدواژه های پستان، ثدی، مرضعه، شیر مادر و فطام در منابع طب سنتی و کلیدواژههایMilk Production ، Lactation، Weaning ،Breastfeeding در پایگاه های اطلاعاتی علمی شامل  Google Scholar, PubMed و SID به دو زبان فارسی و انگلیسی جست وجو و مطالب مربوط به نحوه ازشیرگرفتن استخراج و جمع بندی شدند. یافته ها: در متون طب سنتی ایران به مرحله ازشیرگرفتن کودک، "فطام" گفته می شود. حکمای طب ایرانی معتقد بودند بهترین زمان ازشیرگرفتن کودک از مادر، حدود یک سال و نه ماه تا دو سالگی و بهترین فصل فطام، بهار و سپس پاییز است و ازشیرگرفتن در گرمای تابستان و سرمای زمستان را توصیه نمی کردند. به هنگام ازشیرگرفتن باید توجه کرد که کودک دچار کم آبی نشود؛ لذا توصیه به مصرف مقدار کافی مایعات از جمله آب خیار، دوغ و شیره خرفه می شود. همچنین تدابیر پیشگیری از گرمازدگی به همراه بستن حنا به کف دست، پا و سر توصیه می شود. نتیجه گیری: مطالعه متون طب سنتی ایران و بهره گیری از مطالب توصیه شده حکما (البته پس از به روز رسانی مطالب) در کنار روش های امروزی شاید بتواند در مدیریت بهتر مرحله از شیرگیری کودک با کمترین آسیب روحی و جسمی و با توصیه های تخصصی برای هر فرد، متناسب با هر فصل، غذاهای مناسب و سایر توصیه های بی ضرر کمک کننده باشد.  

کلیدواژه ها:

Breastfeeding ، Weaning ، Traditional Persian Medicine ، شیردهی ، ازشیرگرفتن ، فطام ، طب سنتی ایرانی