آثار نمایندگی تجاری در روابط میان اصیل، نماینده و ثالث

در هر رابطه نمایندگی سه شخص وجود دارد: «اصیل»، «نماینده» و «ثالث». در نتیجه اجرای نمایندگی بین هر یک از اشخاص فوق رابطه ای ایجاد می شود که موجد حقوق و تعهداتی برای هر یک از اشخاص می باشد؛ بنابراین سه نوع رابطه به وجود می آید: رابطه میان اصیل و نماینده؛ رابطه میان اصیل و طرف قرارداد؛ رابطه میان نماینده و طرف قرارداد. در این روابط، برای هر یک از طرفین اختیارات، حقوق و تعهداتی نسبت به یکدیگر ایجاد می شود که تحت عنوان آثار نمایندگی قابل بحث خواهد بود. بدیهی است بررسی آثار نمایندگی دلالت بر صحت قرارداد نمایندگی تجاری دارد و بنابراین در فرضی که قرارداد نمایندگی تجاری باطل باشد نوبت به اجرای قرارداد و بررسی آثار آن نمی رسد. در حقوق ایران، راجع به نمایندگی تجاری برعکس اکثر کشورها مقررات ویژه ای وجود ندارد تا مسائل مربوط به این رابطه را مشخص نماید. از آنجایی که «نمایندگی تجاری» مانند وکالت نوعی نمایندگی قراردادی است (صرف نظر از سایر اسباب که مورد اختلاف است) لذا نویسندگان سعی می کنند مسائل مربوط به نمایندگی تجاری را با مقررات مربوط به وکالت در حقوق مدنی تبیین کنند. البته باید خاطرنشان نمود که مقررات و قواعد حقوق مدنی را باید تا جایی در نمایندگی تجاری تسری دهیم که با طبیعت و مقتضای خاص تجارت (اصل سرعت و امنیت) و نمایندگی تجاری متعارض نباشد. در این مقاله که با روش کتابخانه ای گردآوری شده است به این نتیجه نائل آمدیم که نمایندگی تجاری اوصاف ویژه ای دارد که آن را از وکالت سنتی متمایز می کند. این اوصاف باعث می شود که آثار نمایندگی تجاری و وکالت نیز تا اندازه ای متفاوت شوند. به هر حال همین که قرارداد نمایندگی تجاری به نحو صحیح شرعی و قانونی تشکیل شد، حقوق و تکالیف طرفین نسبت به یکدیگر آغاز می شود.

کلیدواژه ها:

نمایندگی تجاری ، عقد وکالت ، نیابت ، اختیارات قانونی ، حقوق و تعهدات نماینده.