بررسی تاثیر رسانه های جمعی و فضای مجازی بر شکل گیری گروه های مرجع نوین موثر در فرایند اخلاق شهروندی

امروزه رسانه های جمعی و فضای مجازی به واسطه قابلیت ها، پتانسیل های منحصر به فرد، جذابیت و آسانی دسترسی مورد توجه اصحاب ارتباطات، گروه های مرجع و نیز کنشگران اجتماعی قرار گرفته اند و در این میان ما را با پدیده ای به نام گروه های مرجع نوین مواجه ساخته اند که بر اخلاق شهروندی موثر به نظر می رسند. بر همین اساس تحقیق حاضر با هدف بررسی تاثیر رسانه های جمعی و فضای مجازی بر شکل گیری گروه های مرجع نوین موثر بر اخلاق شهروندی در ایران انجام شد. جامعه مورد مطالعه دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی واحدهای تهران مرکزی و علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی تهران بودند. چارچوب نظری تلفیقی از نظریه های «دورکیم، پارسونز، هابرماس، والرشتاین، گیدنز، سیف اللهی و مرتون» بود. روش پیمایش، تکنیک پرسشنامه محقق ساخته، نمونه گیری طبقه ای و حجم نمونه بر اساس فرمول کوکران (۳۶۹ نفر) تعیین شد. تجزیه و تحلیل داده ها نیز با نرم افزارamos انجام شد. نتایج ضریب همبستگی رابطه مثبت و معنادار بین رسانه های جمعی با شکل گیری گروه های مرجع نوین موثر بر اخلاق شهروندی دانشجویان را تایید کرد. نتایج تحلیل مسیر نیز تاثیر مثبت فضای مجازی بر شکل گیری گروه های مرجع نوین را تایید کرد و بیش ترین تاثیر این فضا مربوط به اینستاگرام بر سلبریتی ها به عنوان گروه مرجع نوین بود. هم چنین ضرایب رگرسیون تحلیل مسیر تاثیر مثبت و معنادار میزان استفاده از رسانه ها(کتاب، نشریات، رادیو و تلویزیون) و میزان استفاده از شبکه های اجتماعی مجازی ایرانی (سروش، ایتا و..) بر مولفه های اخلاق شهروندی را تایید کرد، اما میزان استفاده از اینترنت، اینستاگرام و تلگرام تاثیر منفی در این رابطه داشتند و بیشترین تاثیر فضای مجازی و رسانه های جمعی نیز بر روی مولفه های آزادی و امنیت شغلی، عدالت اجتماعی و احترام به دیگران به دست آمد.

کلیدواژه ها:

فضای مجازی ، شبکه های اجتماعی مجازی ، رسانه های جمعی ، گروه های مرجع نوین ، اخلاق شهروندی