بررسی وتحلیل همدیدی سیلاب 28 فروردین تا 3 اردیبهشت 1382 به منظور تقویت سفره های آبی زیر زمینی و قنات های استان یزد

یکی از بارزترین مخاطرات طبیعی که بشر همیشه با آن روبرو بوده و در جهت کنترل آن اندیشیده ،پدیده سیلاب است.این حادثه هر سال موجب ایجاد خسارت های بسیاری در سراسر جهان می شود. سیل یک رخداد ناگهانی و رویدادی سریع و مخرب است و با توجه به این که می تواند عوارض ویرانگر و مخرب فراوانی داشته باشد ،نیازمند مطالعه صحیح و دقیق است.بنابراین مدیریت جامع مهار وکاهش خسارت های سیل واستفاده صحیح از منابع آبی سیلاب در مدیریت کم آبی وخشکسالی و جمع آوری این آب ها جهت تقویت سفره های آبی زیرزمینی و قنات ها،قبل از هر چیز باید توانایی شناخت سیستم هایی را که موجب پیدایش سیلاب می شوند،داشته باشد تا بتواند وقوع سیلاب را پیش بینی کند. به این ترتیب ، می توان خسارت های جانی و مالی ناشی از سیل را به حد اقل رساند و از منابع آبی آن حد اکثر بهره را برد. پدیده سیل در مناطق خشک و بیابانی جهان و ایران بیشتر ایجاد می شود .با وجود قرارگیری مراکز پر فشار جنب حاره در ماه هایی از سال بر روی بیشتر مناطق ایران که عدم نزول ریزش های جوی را برای ماه های متوالی به دنبال دارد، درماه های دیگر سال ، ممکن است باران های زیادی در مدت چند روز یا حتی چند ساعت ریزش کند وسیلاب های مخربی را ایجاد نماید .استان یزد به علت موقعیت جغرافیایی و شرایط اقلیمی ویژه آن که در نواحی خشک و بیابانی ایران مرکزی واقع شده ، همواره در معرض رخداد این سیلاب هاست وبه صورت دوره ای خسارت های زیادی را از این جهت متحمل می شود. به همین سبب،شناخت چگونگی پیدایش و شناسایی الگوهای همدیدی که منجر به ایجاد سیلاب در استان یزد می شوند، در پیش بینی و کاهش آثار زیانبار این پدیده و استفاده درست از منابع آبی آن در مدیریت خشکسالی و تغذیه قنات ها و سفره های زیر زمینی استان می تواند مفید واقع شود. این پژوهش با استفاده از داده های بارش روزانه 30 ایستگاه هواشناسی استان یزد ،نقشه های همدیدی سطح زمین و ترازهای فوقانی جو ،داده های جو بالای ایستگاه همدیدی یزد ( فشار، دما ، نسبت آمیزه ، دمای پتانسیل خشک و تر ) و محاسبه شاخص های ناپایداری توده هوا و دبی سیلاب از ایستگاه های هیدرومتری استان ،سیلاب فراگیر 28 فروردین تا 3 اردیبهشت 1382 در استان یزد بررسی و تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که در این دوره سیلابی سیستم کم فشار سودانی که از جنوب غرب وارد کشور شده با سیستم کم فشار شرق مدیترانه ترکیب شده است.توقف چند روزه آنها در ایران مرکزی وتغذیه خوب گرما و رطوبت از آب های جنوبی کشور منجر به بارش های شدید (یعقوبیه 51، ده بالا 50، بیدا خوید 42 ، طبس 37 ، تفت 36 ، بردستان 35 ، دره زرشک 31 ، منشاد 26 و طزرجان 24 میلیمتر ) و ایجاد سیلاب در ایستگاه های منشاد فخرآباد ، بهاباد ، طبس ، فیض آباد ، تفت ، اسلامیه و دره زرشک در استان یزد شده است. این حجم عظیم آب به خوبی می تواند سفره های زیرزمینی و قنات های استان را تقویت و تغذیه نماید

کلیدواژه ها:

تحلیل همدیدی ، سیلاب ، نقشه هوا ، قنات ، سفره زیرزمینی ، استان یزد