نقش برنامه های آموزشی و ترویجی در کاربرد آلاینده های زیست محیطی در کشت سبزی و صیفی شهرستان شوشتر

یکی از مهم ترین مخاطره های محیط زیست که در سال های اخیر چالش های فراوانی مانند کاهش باروری زمین های کشاورزی و بیابان زایی را ایجاد کرده است کاربرد آلاینده های شیمیایی در بخش کشاورزی است. این مقاله با هدف قرار دادن این مهم، به ارزیابی نقش برنامه های آموزشی و ترویجی بر کاربرد آلاینده های زیست محیطی در کشت سبزی و صیفی شهرستان شوشتر در استان خوزستان پرداخته است. این تحقیق، از لحاظ ماهیت کمی و از لحاظ هدف کاربردی است. روش مورد استفاده در آن پیمایشی و از نوع توصیفی و همبستگی است. جامعه آماری همه سبزی و صیفی کاران در سطح شهرستان شوشتر به تعداد ۸۵۰ نفر بود. حجم نمونه آماری بر اساس جدول مورگان ۱۵۰ نفر تعیین شد. به منظور تعیین روایی ابزار تحقیق، از روش نظرسنجی متخصصان و با انجام بررسی مقدماتی با ۳۰ صیفی کار و محاسبه ضریب پایایی تتا (Ө=۰.۸) پایایی آن به دست آمد. بنابر نتایج تحقیق میزان کاربرد سموم شیمیایی آفت کش که در منطقه مورد نظر کاربرد آن عمومیت دارد شامل دیکلرووس(با میاتگین ۹/۲ لیتر در هکتار)، سوین(با میاتگین ۴۵/۳ کیلوگرم در هکتار)، دیازینون(با میاتگین ۳/۲ لیتر در هکتار)، استامی پراید (با میاتگین ۱کیلوگرم در هکتار) در حد بالا، و کودهای شیمیایی فسفات و نیترات در حد بسیار بالا می باشد. افرادی که در برنامه های کلاس آموزشی و ترویجی، نمایشگاه های ترویجی، دوره های آموزشی چندروزه، سمینارهای علمی و مزارع نمایشی شرکت کرده بودند از بعد میزان استفاده از آلاینده های شیمیایی اختلاف معنی داری در سطح ۱% با افرادی که شرکت نکرده بودند، داشتند. تحلیل عاملی مهم ترین عامل های موثر بر کاربرد بیش از حد آلاینده های یادشده شامل ۴ عامل ۱) پایین بودن سطح حیطه شناختی و ضعف دوره های آموزشی از ابعاد کمی و کیفی، ۲) نبود حمایت های دولتی برای بهره گیری از روش های جایگزین، ۳) نبود بازدارنده های قانونی و اداری و ۴) بازارپسندی محصول و نبود ارزیابی محصول تولیدی می باشد.

کلیدواژه ها:

برنامه های آموزشی و ترویجی ، آلاینده های شیمیایی ، کشت سبزی و صیفی