اثرات تلقیح با ریزوبیوم بر افزایش مقاومت شبدر ایرانی(Trifolium resupinatum) به آلودگی گاز دی اکسید گوگرد

گروه زیست شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه اراک، کد پستی ۸۳۴۹-۸-۳۸۱۵۶ (تاریخ دریافت: ۱۱/۰۹/۱۳۹۱ ؛ تاریخ پذیرش: ۱۴/۰۲/۱۳۹۲) چکیده: ریزوباکتری های محرک رشد گیاهان باکتری های مفیدی هستند که سبب افزایش رشد گیاهان و القاء مقاومت نسبت به تنش های مختلف می شوند. یکی از این تنش ها آلودگی دی اکسید گوگرد (SO۲) است که به عنوان یک آلاینده آسیب رسان قوی هوا شناخته شده است. شبدر ایرانی یکی از گیاهان خانواده بقولات است که به عنوان یک گیاه علوفه ای مطرح می باشد و با باکتری ریزوبیوم همزیست می شود. در این مطالعه اثرات ریزوبیوم (سویه بومی و استاندارد) بر میزان رنگیزه های فتوسنتزی و عناصر پتاسیم و فسفر شبدر ایرانی تحت غلظت های مختلف گاز دی اکسید گوگرد (۰، ۵/۰، ۱، ۵/۱ و ۲ ppm) ارزیابی شد. نتایج نشان داد که تلقیح ریزوبیوم اثرات مفیدی بر میزان رنگیزه های فتوسنتزی، پتاسیم و فسفر در مقایسه با گیاهان تلقیح نیافته دارد. غلظت های بالای SO۲ (۱، ۵/۱ و ۲ ppm) سبب کاهش معنی دار میزان رنگیزه های فتوسنتزی و عناصر پتاسیم و فسفر در مقایسه با گیاهان کنترل می شود ولی غلظت پایین SO۲ (۵/ ۰ppm) بر شاخص های فوق تاثیر مثبتی می گذارد. تلقیح شبدر ایرانی با دو سویه ریزوبیوم اثرات منفی غلظت های بالای گاز SO۲ را بر میزان رنگیزه های فتوسنتزی و عناصر پتاسیم و فسفر کاهش داد. بیشترین مقدار تمامی این شاخص ها در ترکیب سویه بومی و غلظت ۵/۰ ppm گاز SO۲ اندازه گیری شد. بنابراین ریزوبیوم می تواند مقاومت و تحمل گیاه را در برابر تنش های غیر زیستی مثل آلودگی SO۲ هوا افزایش دهد.

کلیدواژه ها:

Keywords: Clover ، Phosphorus ، Photosynthetic pigments ، Potassium ، Rhizobium ، SO۲ pollution. ، کلمات کلیدی: آلودگی SO۲ ، پتاسیم ، رنگیزه های فتوسنتزی ، ریزوبیوم ، شبدر ، فسفر