تاثیرتنش شوری و رژیم آبیاری بر رشد و عملکرد ژنوتیپ های گیاه بزرک

به منظور مطالعه تاثیر سطوح شوری بر تولید ماده خشک در مرحله رشد رویشی و تاثیر رژیم های آبیاری بر عملکرد دانه، درصد روغن، پروتئین دانه و سایر صفات گیاه بزرک، تعداد شش ژنوتیپ از این گیاه در دو آزمایش گلدانی و مزرعه ای بررسی شدند. در آزمایش گلدانی عامل شوری در چهار سطح: صفر (شاهد)، ۳۵ (شوری متوسط)، ۷۰ (شوری شدید) و ۱۰۵ (شوری بسیار شدید) میلی مولار از نمک طعام خالص (NaCl)) بود و عامل دوم شش ژنوتیپ بزرک (شامل ژنوتیپ های C۱، C۲، C۳، B، خراسان و ۳۳) بودند. در این آزمایش محتوای سدیم و پتاسیم و نسبت سدیم به پتاسیم و وزن خشک گیاه در مرحله گلدهی اندازه گیری شد. در آزمایش مزرعه ای اثر سه سطح آبیاری (شامل آبیاری پس از ۷۵ ، ۱۱۵ و ۱۴۵ میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاسA ) بر عملکرد دانه، میزان پروتئین و روغن و سایر صفات شش ژنوتیپ بزرک ارزیابی شد. در آزمایش گلدانی با افزایش شوری، میزان سدیم و نسبت سدیم به پتاسیم افزایش یافت و غلظت پتاسیم و میانگین وزن خشک بوته کاهش نشان داد. این نتایج بیانگر آن بود که سطوح شوری بالا و متوسط نیز بر صفات فیزیولوژیک، رشد و تولید ماده ی خشک بزرک تاثیر منفی داشت. ژنوتیپ های خراسان و C۳ که کاهش کمتری را در تولید ماده خشک داشتند مقاومت بالاتری را در مقابل شوری نشان دادند. در آزمایش مزرعه ای با افزایش خشکی رشد، عملکرد و اجزای عملکرد ژنوتیپ ها کاهش یافت، درصد روغن دانه تغییر معنی داری را نداشت ولی درصد پروتئین دانه حدود چهار درصد کاهش داشت. با توجه به اینکه ژنوتیپ های B و C۲ در شرایط کمبود آب کمترین کاهش عملکرد دانه را نشان دادند، می توان این ژنوتیپ ها را مقاوم تر به خشکی معرفی کرد.

کلیدواژه ها:

Drought ، growth ، K+۱ ، linseed ، Na+۱ ، salinity ، yield ، بزرک ، رشد ، پتاسیم ، شوری ، خشکی ، سدیم ، عملکرد