اثر سلنیوم بر رشد و برخی پارامترهای فیزیولوژیکی دو گونه تره ایرانی (Allium iranicum Wendelbo) و تره کوهی (Allium ampeloprasum L.)

شبه فلز سلنیوم به­ عنوان یک عنصر مفید در غلظت­های پایین باعث افزایش رشد گیاه می­شود درحالی­که غلظت­های بالای آن باعث ایجاد سمیت در گیاهان می­گردد. هدف از این پژوهش بررسی اثر غلظت­های مختلف سلنیوم بر رشد و برخی پارامترهای فیزیولوژیکی دو گونه Allium iranicum (تره ایرانی) و Allium ampeloprasum (تره کوهی) در شرایط کنترل شده بود. بدین منظور گیاهان در شرایط کشت گلدانی و در مرحله­ ی ۴ برگی تحت تاثیر غلظت­ های مختلف سلنیوم (۰، ۲۰، ۴۰، ۱۲۰ و ۲۴۰ میکرومولار) معادل غلظت­های (۰، ۲، ۴، ۱۱ و ۲۲ میلی­گرم بر لیتر) قرار گرفتند. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت سلنیوم، میزان رشد (وزن غده و بخش هوایی و همچنین محتوی کلروفیل) دو گونه به طور معنی­داری کاهش یافت به­طوری­که بیشترین کاهش مربوط به تیمار ۲۲ میلی­گرم بر لیتر بود. میزان مالون دی­آلدهید در تیمارهای بیش از ۲ میلی­گرم بر لیتر نسبت به گروه کنترل افزایش یافت. به دنبال افزایش سطوح سلنیوم، فعالیت آنزیم کاتالاز کاهش ولی میزان ترکیبات آنتی­اکسیدانی همانند کربوهیدرات و پروتئین افزایش یافت. نتایج نشان داد که غلظت­های کم سلنیوم (۰ تا ۲ میلی­گرم بر لیتر) با افزایش میزان کلروفیل و همچنین سنتز کربوهیدرات باعث افزایش رشد می­شود، ولی غلظت­های بالاتر سلنیوم (۴ تا ۲۲ میلی­گرم بر لیتر) به دلیل تولید انواع اکسیژن فعال، باعث کاهش زیست توده می­شود. به­طور کلی نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که سطوح مختلف سلنیوم، تاثیر معنی­داری بر خصوصیات مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی غده و بخش هوایی دو گونه داشت؛ مهمترین علائم ریخت­شناسی سمیت سلنیوم به صورت کلروز برگ­های جوان و کاهش رشد غده و بخش هوایی مشاهده شد. 

کلیدواژه ها:

Fraxinus excelsior ، Robinia pseudoacacia ، Lavandula stoechas phytoremediation ، Lead ، Kermanshah ، پاسخ آنتی اکسیدانی ، سلنیوم ، کاتالاز ، مالون دی آلدهید ، Allium ampeloprasum ، Allium iranicum