اثرات مستقل و توام تنش خشکی و فلز مس بر برخی از صفات رویشی، اسانس و غلظت مس در گیاه شاتره (Fumaria parviflora Lam) تحت شرایط گلخانه

این تحقیق به منظور بررسی اثرات توام و مستقل تنش خشکی و فلز سنگین مس بر روی صفات رویشی (طول ریشه­چه، طول ساقه­چه، وزن تر و وزن خشک گیاهچه)، درصد اسانس و تجمع مس در ریشه، اندام هوایی و تفاله­ی شاتره (Fumaria. Parviflora Lam) در شریط گلخانه انجام شد. در این مطالعه غلظت­های مختلف عنصر مس (شاهد، ۵۰، ۱۵۰، ۳۰۰ و ۴۰۰ mg/kg) و سطوح مختلف تنش خشکی (شاهد، ۵۰ % و ۷۵% بر اساس تخلیه درصد رطوبت خاک) بر روی بذور جمع­آوری شده از دو منطقه­ معدنی دراستان کرمان (عسکری و رابر) و در هر منطقه چهار ناحیه (Z۱، Z۲، Z۳ و Z۴) به­کار رفت. نتایج نشان داد که در همه تیمارها غلظت (mg/kg) ۵۰ مس و بدون تنش خشکی(شاهد) منجر به بیشترین مقدار از نظر صفات رویشی شد. بیشترین درصد اسانس در تیمار با غلظت (mg/kg) ۱۵۰ مس و تنش متوسط خشکی در ناحیه­ ۳ از معدن مس عسکری و بیشترین میزان غلظت مس در ریشه، اندام هوایی و تفاله­ی گیاه در تیمار (mg/kg) ۴۰۰ مس و تنش شدید خشکی در ناحیه­ ۳ از معدن عسکری مشاهده شد. در مطالعه­ی حاضر فلز مس در طی فرایند تقطیر به مقدار زیادی در بافت گیاهی باقی ماند و غلظت عنصر مس در تفاله، تقریبا مشابه غلظت اندام هوایی گیاه قبل از فرایند تقطیر و اسانس­گیری بود. بهترین تیمار برای کشت شاتره به لحاظ استفاده از اسانس گیاه، تیمار (mg/kg) ۱۵۰ مس و تنش متوسط خشکی ارزیابی شد این یافته­ها استفاده از گیاه دارویی شاهتره، به عنوان محصول جایگزین برای خاکهایی که به طور ملایم با مس آلوده شده­اند را پشتیبانی می کند. همچنین داده­های این تحقیق نشان داد که گیاه شاهتره به لحاظ کاستی­هایی نظیر رشد کند و کاهش شدید زیست توده در غلظت­های بالای مس نمی تواند به عنوان یک گونه کاندید برای گیاه پالایی خاک آلوده به مس باشد.

کلیدواژه ها:

distilled plant material ، greenhouse ، Kerman ، mine ، phytoremediation ، تفاله گیاه ، کرمان ، گلخانه ، گیاه پالایی ، معدن.