سنگ شناسی، زمین شیمی و خاستگاه زمین ساختی توده های نیمه نفوذی کوه گورگور در شمال باختری معدن طلای زرشوران (شمال باختر تکاب ، آذربایجان غربی)

توده های نیمه نفوذی (شبه آتشفشانی) کوه گورگور بخشی از مجموعه آتشفشانی- نفوذی کوه گورگور در جنوب روستای عربشاه تکاب، واقع در بخش میانی محور آتشفشانی تکاب-قره آغاج (در بخش شمالی پهنه ماگمایی ارومیه- دختر) هستند که به صورت توده های نیمه ژرف با ترکیب مونزونیت، کوارتز مونزونیت و دیوریت و به شکل گنبدی رخنمون یافته اند. بافت این سنگ ها، گرانولار تا پورفیرویید با زمینه دانه ای تا میکروگرانولار است. کانی های روشن متداول این واحد های سنگی شامل پلاژیوکلاز و پتاسیم فلدسپار، و کانی های مافیک شامل کلینوپیروکسن و هورنبلند هستند کانی کوارتز نیز به صورت فرعی در آنها رویت می شود. بر اساس مطالعات زمین شیمیایی توده نیمه نفوذی کوه گورگور دارای ماهیت کالک آلکالن و متاآلومین بوده، متعلق به گرانیت های نوع I هستند. بر اساس نمودارهای ژئوشیمیایی، خاستگاه توده های کوه گورگور در ارتباط با یک پهنه زمین ساختی از نوع کمان قاره ای حواشی فعال قاره ای است. هماهنگی توزیع REE و عناصر ناسازگار بین نمونه ها می تواند بیانگر ارتباط زایشی این سنگ ها با یکدیگر باشد. از سویی بالا بودن نسبت های LILE/HFSE و LREE/HREE و شباهت ترکیب شیمیایی این سنگ ها با ماگماهایی که در پهنه فرورانشی تشکیل می شوند، احتمال تشکیل سنگ های منطقه در یک پهنه فرورانشی را تقویت می کند. نتایج مطالعات سنگ زادی نشان می دهد که خاستگاه ماگمای مادر توده های نفوذی کوه گورگور مرتبط با ذوب بخشی گوه گوشته ای دگرنهاد (متاسوماتیسم) شده ای است که بر اثر جای گیری ماگمای مادر در پوسته زیرین سبب زایش گستره ای از سنگ های تفریق یافته تر در سطوح بالاتر شده است. به طور کلی، فرآیند پیدایش محور آتشفشانی تکاب-قره آغاج در زمان میوسن فوقانی-پلیوسن، تحت تاثیر تداوم بالاآمدگی مجموعه دگرگونی حلقوی تکاب و خیزش ماگماهای مادر و پارگدازش پوسته ای و شکل گیری توده های نیمه نفوذی غنی از پتاسیم نوع I روی داده است. در زمان میوسن پسین-پلیوسن و همزمان با ماگماتیسم گسترده میو-پلیوسن در شمال باختر ایران و جنوب خاور ترکیه، توده گنبدی کوه گورگور در محور آتشفشانی تکاب-قره آغاج جایگزین شده است. 

کلیدواژه ها:

گنبد کوه گورگور ، ماگماتیسم پس از برخوردی ، تکاب ، محور آتشفشانی تکاب- قره آغاج ، پهنه ارومیه- دختر