اثر نوع ریزنمونه و غلظت های مختلف تنظیم کننده های رشد در ریز ازدیادی گیاه شمعدانی زینتی (Pelargonium hortorum Maverick) در شرایط درون شیشه ای

هدف: گیاه شمعدانی از لحاظ اقتصادی یکی از پر اهمیت ترین گیاهان گلدانی در دنیا می باشد و در طراحی فضای سبز کاربرد فراوانی دارد. به جهت تولید گیاهان عاری از بیماری و یکنواخت از لحاظ ژنتیکی یکی از روش های جایگزین برای تولید انبوه این گیاه ارزشمند، تکثیر از طریق کشت بافت است. بنابراین هدف از این پژوهش دستیابی به روشی کارآمد و سریع در ریزازدیادی شمعدانی زینتی با مقایسه ریزنمونه های قطعات برگی، دمبرگ، ساقه و ریشه در محیط کشت MS و B۵ می باشد. مواد و روش ها: جهت کالوس زایی، از ریزنمونه های ساقه، برگ و ریشه در محیط کشت پایه MS با ۱۱ نوع ترکیب هورمونی مختلف حاوی اکسین (NAA و IAA) و سایتوکینین (BAP، Kin و Zeatin) در غلظت های متفاوت استفاده شد. جهت باززایی مستقیم از ریزنمونه های ساقه، برگ و دمبرگ، ۱۰ نوع محیط کشت با ترکیب هورمونی متفاوت از MS و B۵ استفاده گردید. ریزنمونه ها پس از شاخه زایی به محیط کشت B۵ حاوی اکسین (۰.۵ mg/l NAA و ۰.۵mg/l IAA) جهت ریشه زایی منتقل شدند. نتایج: بهترین تیمار هورمونی جهت القای کالوس ۱mg/l NAA+۱۰mg/l Kin با ریزنمونه ساقه و برگ به ترتیب به میزان ۵/۹۲ و ۷۵/۸۸ درصد کالوس زایی بود. همچنین بیشترین وزن تر و خشک کالوس نیز مربوط به ریزنمونه ساقه در محیط کشت MS حاوی ۱mg/l NAA+۱۰mg/l Kin بود که تفاوت معنی داری با ریزنمونه برگی در همین محیط کشت نداشت. بیشترین درصد باززایی مستقیم و تعداد شاخه مربوط به ریزنمونه ساقه در محیط کشت B۵ حاوی ۲mg/l BAP+۱mg/l Zeatin به ترتیب به میزان ۲۵/۷۱ درصد و ۱۲/۷ عدد شاخه بود و بیشترین طول شاخه به میزان ۵۶/۲ سانتی متر طی باززایی مستقیم در محیط کشت MS حاوی۰.۲mg/l NAA+۰.۵mg/l BAP+۱mg/l Zeatin دیده شد. در ادامه شاخه ها با موفقیت ریشه دار و سازگار شدند. نتیجه گیری: نتایج پژوهش حاضر نشان داد، ریزازدیادی گیاه شمعدانی زینتی تحت تاثیر نوع ریزنمونه، غلظت تنظیم کننده های رشد و نوع محیط کشت قرار می گیرد و ریزنمونه ساقه در کالوس زایی و باززایی مستقیم دارای نتایج مطلوبی می باشد.  

کلیدواژه ها:

اکسین ، تنظیم کننده رشد ، ریزنمونه ، کالوس ، محیط کشت