مطالعه رفتار رابطه مبادله قیمتی و درآمدی فرش دستباف صادراتی ایران

در این مقاله، رفتار قیمت فرش دستباف در مقایسه با شاخص قیمت کالاهای وارداتی با استفاده از شاخص های قیمت، بی ثباتی قیمت و رابطه مبادله قیمتی و درآمدی آن برای دوره ۱۳۸۶- ۱۳۵۵ بررسی می شود. نتایج حاصل از محاسبه رابطه مبادله پایاپای خالص قیمتی و درآمدی فرش دستباف صادراتی ایران طی دوره ۸۶- ۱۳۵۵ گویای آن است که: ۱) رابطه مبادله قیمتی فرش دستباف از واحد ۱۰۰ در سال ۱۳۵۵ به ۹/۲۶ واحد یعنی به حدود یک چهارم در سال ۱۳۵۸ کاهش یافت و از آن سال به بعد با نوسان شدید روبه افزایش گذارد و به رقم بی سابقه ۴/۳۹۱ در سال ۱۳۶۲ رسید و سال بعد به رقم ۱/۱۵۹ واحد سقوط کرد و از آن سال تا سال ۱۳۷۳ با نوسان روبه بهبود گذارد و به رقم نزدیک ۲۰۰ رسید اما مجددا از این سال به بعد رابطه مبادله قیمتی فرش روبه نقصان گذارد به طوری که از سال ۱۳۷۵ تا ۱۳۸۶ پیوسته رابطه مبادله قیمتی آن کمتر از ۱۰۰ بوده است و بویژه در سال های اخیر در حول ۵۰ واحد، به نصف سال های ابتدای دوره رسیده است. ۲) رابطه مبادله درآمدی فرش دستباف از واحد ۱۰۰ در سال ۱۳۵۵ تا سال ۱۳۶۰ پیوسته روبه کاهش شدید گذاشت به طوری که در سال ۱۳۶۰ به یک دهم رقم ابتدای دوره رسید و از آن سال به بعد تا سال ۱۳۶۶ پیوسته رو به افزایش نهاد، اما بلافاصله در سال بعد افت چشمگیری یافت. از این سال به بعد تا سال ۱۳۷۳پیوسته رابطه مبادله درآمدی روند صعودی فزاینده ای داشته است و در سال ۱۳۷۳ با رسیدن به ۶/۱۰۵۱ واحد، رکورد رابطه مبادله درآمدی صادرات فرش دستباف ایران شکسته شد. بهبود رابطه مبادله خالص و افزایش حجم صادرات در این سال ها در بهبود رابطه مبادله درآمدی نقش مهمی ایفا نموده است. ولی از آن سال به بعد طی سال های ۸۶-۱۳۷۴ به سبب افت قابل ملاحظه رابطه مبادله خالص فرش دستباف و شاخص حجم صادرات آن، رابطه مبادله درآمدی فرش دستباف نیز شدیدا رو به کاهش گذاشته است و از ۶/۱۰۵۱ واحد در سال ۱۳۷۳ به ۷۱/۸۳ واحد یعنی تا نزدیک یک سیزدهم در سال ۱۳۸۶ کاهش یافته است.