تبیین شیوه رهبری امام خمینی (ره) در طول هشت سال دفاع مقدس

امام خمینی (ره) بزرگ ترین مرجع مصلح و تنها فقیهی است که در مرحله عمل توانسته است در جایگاه فرماندهی کل قوا، علاوه بر رهبری انقلاب، یک جنگ طولانی را فرماندهی کند. بدون شک شیوه رهبری امام خمینی (ره) دارای یک چارچوب، نظام و کلیت جامع است. آراء آن حضرت منبعث از تفکرات ایشان در حوزه های متنوعی چون عرفان، فلسفه، فقه و کلام می باشد. با توجه به مبانی معرفت شناسی حضرت امام، ایشان از شیوه های اصولی مختلفی استفاده کرده است. به عنوان مثال در مباحث کلامی از شیوه کلامی، در مباحث فلسفی از شیوه فلسفی، در مباحث دفاعی از شیوه فقهی، و... بهره می جستند. مسئله این است که مسائل مدیریتی و رهبری در کدامیک از این حوزه ها قرار می گیرد. این تحقیق به لحاظ هدف توصیفی – تحلیلی است و از ماهیت کاربردی و توسعه ای برخوردار است. این سوال مطرح است که شیوه رهبری امام خمینی (ره) در مقابل تجاوز و هجمه دشمنان دارای چه ویژگی هایی بوده است؟ و این ویژگی ها تا چه میزان در موفقیت رهبری اثرگذار بوده است؟ با سیر مطالعه در آثار و سیره حضرت امام خمینی (ره) و تعمق در بنیادهای اندیشه سیاسی - دفاعی و مدیریتی آن بزرگوار، و با توجه به سنجش شاخص متغیرهای شیوه رهبری امام (ره) در هشت سال دفاع مقدس، می توان ویژگی های عمده شیوه رهبری آن بزرگوار را به شرح ذیل معین کرد: ۱- در شیوه رهبری امام خمینی (ره) علاوه بر سبک فقاهتی همه سبک های چهارگانه مدیریت از جمله: سبک دستوری (تکلیف گرایی)، سبک مشورتی (ترغیبی)، سبک مشارکتی (حمایتی) و سبک تفویضی (رشد) دیده می شود. ۲- عنایت امام (ره) به تکلیف گرایی در فرایند تصمیم گیری، عنایتی تام بود. ۳- حضرت امام (ره) با هدف پاسخگویی عملی به حملات دشمنان متجاوز و دفاع از کیان اسلامی با ارتقای روحیه دفاعی ملت مسلمان ایران، با تکیه بر بسیج موثر بخش عمده ای از مردم، برای سربلندی میهن اسلامی و تثبیت جایگاه رفیع ملت ایران در صحنه تاریخ تاکید داشتند. ۴- شخصیت امام خمینی (ره) بدین گونه بود که از جهت فنون و رموز کشورداری و بینش سیاسی در سطح بالایی قرار داشتند و ایشان توانستند با استفاده از تجربه خود، با سازماندهی کلی ملت ایران در برابر دشمنان و تاسیس نهادهای انقلابی و دفاعی تا حدود زیادی مانع از هرگونه شکست شوند. ۵- حضرت امام (ره)، حرکتهای سیاسی و خصمانه را که در جهان بر ضد اسلام و ایران در حال شکل گیری بود، به خوبی می شناختند و همه ابعاد آن را مد نظر داشتند و با احاطه بر محیط داخلی، منطقه ای و بین المللی تصمیم گیری می کردند.

کلیدواژه ها:

شیوه ، رهبری ، امام خمینی (ره) ، دفاع مقدس