بررسی رابطه ی سلامت سازمانی مدارس و فرسودگی شغلی دبیران (مورد مطالعه: مدارس راهنمایی شهرستان مهاباد در سال تحصیلی ۸۷-۱۳۸۶)

هدف این پژوهش، تعیین رابطه ی سلامت سازمانی مدارس با فرسودگی شغلی دبیران راهنمایی است. متغیر پیش بین سلامت سازمانی مدرسه، با هفت بعد یگانگی نهادی، نفوذ مدیر، ساخت دهی، مراعات، حمایت منابع، روحیه و تاکید علمی و متغیر ملاک (معیار) فرسودگی شغلی با سه بعد خستگی عاطفی،مسخ شخصیت و فقدان موفقیت فردی در نظر گرفته شده است. به منظور اندازه گیری متغیر ها از دو پرسشنامه۱- پرسشنامه سلامت سازمانی هوی و همکارانش (O.H.I) و ۲- پرسشنامه فرسودگی شغلی مزلچ و جکسون (M.B.I) استفاده شده است. جامعه آماری۳۰۰ نفر دبیر مدارس راهنمایی شهرستان مهاباد در سال تحصیلی ۸۷-۸۶ در نظر گرفته شده است و از میان آن ها ۱۷۰ نفر با روش طبقه ای انتخاب شدند. پس ازپخش پرسشنامه ها ۱۶۵ پرسشنامه برگشت داده شد و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. روش تحقیق این پژوهش همبستگی است. برای تجزیه و تحلیل داده ها آزمون ضریب همبستگی پیرسون و جزئی، رگرسیون دو متغیره و چند متغیره، آزمونT مستقل و تحلیل واریانس یکراهه استفاده شد. نتایج تجزیه و تحلیل داده ها نشان داده است که بین دو متغیر سلامت سازمانی مدرسه و فرسودگی شغلی دبیران رابطه معکوس و معنادار وجود دارد (۳۴/۰=r و ۰۱/۰p < ). همچنین با ثابت نگه داشتن متغیرهای تعدیل کننده (جنسیت، سن، سابقه خدمت و مدرک تحصیلی) رابطه دو متغیر سلامت سازمانی و فرسودگی شغلی معکوس و معنادار به دست آمد. نتایج پژوهش نشان دادکه فرسودگی شغلی با بعد نفوذ مدیر (۰۸/۰-=r و ۰۵/۰p>) رابطه معناداری ندارد. اما با ابعاد یگانگی نهادی (۳۵/۰-=r و ۰۱/۰p < )؛ رعایت (۲۶/۰-=r و ۰۱/۰p < )؛ ساخت دهی (۳۷/۰-=r و ۰۱/۰p < )، حمایت منابع (۳۴/۰-=r و ۰۱/۰p < ) روحیه (۶۵/۰-=r و ۰۱/۰p < ) و تاکید علمی (۵۶/۰-=r و ۰۱/۰p < ) در سطح ۰۱/۰ همبستگی معکوس و معناداری را نشان داده است. در مجموع تجزیه و تحلیل یافته ها نشانگر آن است که از طریق سلامت سازمانی و ابعاد آن می توان به به تبیین و پیش بینی فرسودگی شغلی دبیران پرداخت. بنابراین محققین و مدیران سطوح مختلف سازمان های آموزشی باید بیش از پیش به سلامت سازمانی مدارس توجه کنند و در این راستا پیشنهادهایی جهت سالم سازی جو مدارس ارائه شده است.

کلیدواژه ها:

سلامت سازمانی ، یگانگی نهادی ، نفوذ مدیر ، رعایت ، ساخت دهی ، حمایت منابع ، روحیه ، تاکید علمی ، فرسودگی شغلی