منشا، سنگ زایی، ژئودینامیک و سن سنجی رادیومتری توده نفوذی صفاخانه (شمال باختر ایران)

باتولیت صفاخانه در شمال باختری ایران (۴۷ کیلومتری جنوب باختر شاهین دژ) واقع است. این باتولیت در لبه پهنه ساختاری ایران مرکزی  قرار دارد و سنگهای کرتاسه را بریده است. سن رادیومتری پدیدار شدن این باتولیت برای نخستین بار با روش K - Ar، ۵/۶۹ میلیون سال تعیین شده است. این سن، بیانگر زمان کرتاسه پسین- پالئوسن و رخداد زمین ساختی لارامید است. بررسی ژئوشیمیائی این باتولیت نشان می دهد که  قسمت عمده ماگمای تشکیل دهنده این باتولیت ماگمای گوشته ای بوده است که درآن تحولاتی از نوع تفریق بلوری و آغشتگی صورت گرفته است. تفریق بلوری باعث تشکیل سنگهای متفاوت به ترتیب از نوع کوارتزمونزونیت، کوارتزمونزودیوریت، تونالیت، گرانودیوریت، مونزوگرانیت شده است. ماگمای مولد این سنگها از نوع کلسیمی – قلیایی (کلکو آلکالن) و بیشتر متاآلومین است. خصوصیات سنگهای این باتولیت  با گرانیتهای تیپ "I"  از گونه کالدونین قابل مقایسه است. از نظر موقعیت زمین ساختی ویژگیهای این باتولیت با گرانیتوییدهای کمان آتشفشانی (VAG) مطابقت دارد.              

کلیدواژه ها:

ایران ، گرانیت ، کرتاسه ، ذوب بخشی ، آمیختگی ماگمایی ، کلسیمی- قلیایی ، متاآلومین ، سن پرتوسنجی