تبیین جایگاه و کارکرد قوه خیال در صدور رفتار و افعال عاقلانه از انسان با تاکید بر مبانی نفس شناسی صدرالمتالهین

ابن سینا صدور فعل آگاهانه  عاقلانه انسان را با بهره گیری عقل عملی از قوه خیال و همراهی آن دو تبیین می کند. صدرالمتالهین نیز اگرچه این تفسیر را رد نمی کند، با تعریف جدیدش از قوه خیال، آن را کل نفس حیوانی درنظر می گیرد و خیال را در همه شئون و رفتار عاقلانه و غیرعاقلانه انسان موثر می داند. تاثیر و کارکرد قوه خیال را در صدور فعل عاقلانه نزد صدرالمتالهین، در دو مقام می توان تبیین کرد. نخست آنکه فعل آگاهانه  عاقلانه مقوم تفکر برای ایجاد علت غایی صدور فعل در ذهن فاعل است. صدرالمتالهین با اعتقاد به تاثیرپذیری تعقل از تخیل، تفکر عاقلانه را همواره آغشته به قوه خیال و متاثر از آن می داند و حصول تعقل صرف و تفکر فلسفی را در مبادی علمی صدور فعل و رفتار نفی می کند. کارکرد و تاثیرگذاری دیگر قوه خیال در مبادی علمی صدور فعل و رفتار، تبدیل غایت ها و شوق های کلی به جزئی، مصداق یابی و برنامه ریزی برای حرکت از حال کنونی و وصول به حال مطلوب و رفتار جدید است.    

کلیدواژه ها:

صدرالمتالهین ، صدور فعل ، قوه خیال ، تفکر ، هدف ، انگیزه