بررسی نقش مولفه‎های اقتصاد دانش‎بنیان در وضعیت ایران و کشورهای حوزه سند چشم‎‎انداز با استفاده از روش‎های تحلیل تمایزی چندگروهی و k – میانگین

هدف: یکی از اهداف غایی کشور در سند چشم‎انداز، دستیابی به مقام نخست اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه است که در جهت‎گیری‎های این سند، به اتکا بر دو بال اقتصاد و علم و فناوری (اقتصاد دانش‎بنیان) تاکید شده است. هدف از اجرای این پژوهش، تبیین جایگاه ایران میان کشورهای منطقه بر اساس مولفه‎های مدنظر در اقتصاد دانش‎بنیان است. روش: این مطالعه بر اساس مستندات بانک جهانی و استفاده از روش‎های خوشه‎بندی مبنی بر الگوریتم K میانگین و تحلیل تمایز با هدف محاسبه شاخص اقتصاد دانش‎بنیان و تعیین مولفه‎ها و امتیاز هر یک از کشورهای مطالعه‎شده طی دوره ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۵ انجام شده است. شایان ذکر است که کشورهای مدنظر بر اساس ۱۴ متغیر در قالب چهار مولفه اقتصاد دانش‎بنیان در سه گروه خوشه‎بندی شده‎اند. یافته‎ها: نتایج استفاده از روش K میانگین نشان داد که به‎ترتیب متغیرهای کاربران تلفن همراه، کیفیت مقررات، تعداد کاربران اینترنت به ازای هر هزار نفر، تعداد خطوط تلفن به ازای هر هزار نفر، بیشترین نقش را در جداسازی خوشه‎ها داشته‎اند. در روش تحلیل تمایزی چندگروهی، در تابع تمایزی نخست، متغیرهای کیفیت مقررات، تعداد کاربران اینترنت به ازای هر هزار نفر و کاربران تلفن همراه و در تابع تمایزی دوم، متغیرهای موانع تعرفه‎ای و غیرتعرفه‎ای، حاکمیت قانون و تعداد خطوط تلفن به ازای هر هزار نفر، بیشترین اهمیت را در ایجاد تمایز گروه‎های مختلف کشورها داشته‎اند. نتیجه‎گیری: طی دوره ۱۹۹۵ تا ۲۰۱۵، ایران از لحاظ شاخص اقتصاد دانش‎بنیان پیشرفت شایان توجهی نداشته و در گروه دوم کشورها (سطح متوسط) از لحاظ شاخص ترکیبی اقتصاد دانش‎بنیان قرار گرفته است.    

کلیدواژه ها:

اقتصاد دانش‎بنیان ، تحلیل تمایزی چندگروهی ، روش k میانگین