ارزیابی تحمل به خشکی در ژنوتیپ های مختلف گندم

این پژوهش در سال زراعی ۹۵-۱۳۹۴ در دو مکان (ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم شیروان و ایستگاه تحقیقات کشاورزی سیساب بجنورد) در استان خراسان شمالی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در دو شرایط دیم (تنش) و آبیاری تکمیلی به اجرا درآمد. بر اساس عملکرد دانه در شرایط تنش و بدون تنش، شاخص های: حساسیت به خشکی فیشر(SSI)، شاخص تحمل به خشکی فرناندز(STI) ، شاخص پایداری عملکرد(YSI)، شاخص میانگین بهره وری(MP)، شاخص میانگین هندسی عملکرد(GMP) و شاخص عملکرد(YI) محاسبه شدند. بر اساس تجزیه واریانس مرکب، اثر مکان برای اکثر صفات و عملکرد دانه معنی دار بود و ژنوتیپ ها از نظر عملکرد دانه دارای اختلاف معنی داری بودند. اثر متقابل ژنوتیپ مکان نیز برای اکثر صفات و صفت عملکرد دانه معنی دار بود. نتایج نشان داد، ژنوتیپ های ۱۷ و ۱۲ به ترتیب با ۲۷۸۰ و ۲۶۰۸ کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه در شرایط بدون تنش و با ۲۲۶۳ و ۲۱۱۹ کیلوگرم در هکتار عملکرد دانه در شرایط تنش، نسبت به سایر ژنوتیپ ها برتر بودند. بر اساس ضرایب همبستگی محاسبه شده، شاخص های تحمل به خشکی فرناندز، میانگین بهره وری و شاخص میانگین هندسی عملکرد، بیشترین همبستگی را با عملکرد دانه داشتند. ژنوتیپ های ۱۷ و ۱۲ از لحاظ تمام شاخص های محاسبه شده نسبت به سایر ژنوتیپ ها در هر دو محیط تنش و بدون تنش برتری داشتند و این دو ژنوتیپ با بالاترین عملکرد دانه، متحمل ترین ژنوتیپ به خشکی نسبت به سایر ژنوتیپ ها شناخته شدند.

کلیدواژه ها:

تنش کم آبی ، غلات ، عملکرد دانه ، دیم