ارزیابی پایداری فعالیت های کشاورزی در کشور ایران: با تاکید بر ردپای اکولوژیکی و رهیافت تقاضای واقعی زمین

 افزایش روزافزون جمعیت، تغییر الگوی زندگی، افزایش مهاجرت به شهرها، سطح پایین تکنولوژی، محدودیت اراضی مناسب کشاورزی و استفاده نادرست از منابع پایه روند تخریب منابع را تشدید کرده است. این در حالی است که نگه­داری از منابع طبیعی و محیط­زیست به منظور حفظ قابلیت­های تولیدی آن­ها از اهمیت زیادی برخوردار است. حفظ مطلوب این منابع وابسته به درک وضعیت، مسیر و میزان تغییرات فعلی منابع با استفاده از مقیاس­های پایداری نظیر شاخص ردپای اکولوژیکی است.به دلیل اهمیت مباحث پایداری در بخش­های مختلف اقتصادی خصوصا بخش کشاورزی که ارتباط بیش­تری با کاربرد منابع طبیعی دارد، در تحقیق حاضر شاخص ردپای اکولوژیکی به عنوان شاخصی معتبر برای ارزیابی وضعیت پایداری در بخش کشاورزی در کشور ایران برای دوره زمانی ۸۶-۱۳۷۶ با استفاده از رهیافت تعیین میزان واقعی تقاضای زمین محاسبه شده و نتایج به­دست آمده برای ارزیابی پایداری فعالیت­های این بخش در داخل و در سطح جهانی مورد ارزیابی قرار گرفته است.  نتایج نشان داد فعالیت­های کشاورزی در کشور ایران از نقطه نظر اقتصاد داخلی با مباحث پایداری سازگار اما در ارتباط با اقتصاد جهانی ناسازگار است. از سوی دیگر علی­رغم تامین مباحث پایداری در تولیدات داخلی محصولات کشاورزی، تقاضای واقعی برای زمین خصوصا در سال­های اخیر روندی فزاینده داشته است. که این امر به مفهوم تنزل وضعیت پایداری در اقتصاد داخلی می­باشد. لذا پیشنهاد می­شود اقداماتی در راستای پذیرش روش­های پایدار تولیدی در بخش کشاورزی در داخل صورت گیرد و برای تامین پایداری در سطح جهانی نیز الگوی تجارت محصولات کشاورزی در ایران مورد بازبینی قرار گیرد.

کلیدواژه ها:

بخش کشاورزی ، پایداری ، تقاضای واقعی زمین ، ردپای اکولوژیکی ، واردات و صادرات زمین