استعاری شدن زبان در داستان کوتاه شهریار مندنی پور

در داستان مدرن، استفاده از برخی ظرفیت های زبان به ویژه در خلق استعاره و ایجاد ابهام در روایت، به شاعرانه شدن متن کمک می کند. از جمله این ظرفیت ها سوق دادن زبان به سمت قطب استعاری- به تعبیر رومن یاکوبسن- است. هدف اصلی نگارندگان، این است که نشان دهند چگونه زبان در داستان های مندنی پور به قطب های استعاری گرایش پیدا کرده و شاعرانه شده است. برای این منظور، مجموعه داستان های مندنی پور در چهار سطح بررسی می شود: در سطح توصیف و خلق شخصیت نشان می دهد که چگونه یک شخصیت جایگزین شخصیتی دیگر شده است، یعنی تداخل شخصیت روی داده و شخصیت ها از حالت انسانی خارج شده اند و این تداخل منجر به ابهام در شخصیتی واحد شده است که در طول داستان جایگزین دیگری شده است؛ در سطح توصیف و پرداخت زمان نیز نشان می دهد که چگونه زمان ها جایگزین هم شده اند و گذشته و حال در هم آمیخته اند؛ در سطح توصیف و پرداخت مکان نیز، مکان هر لحظه در جایی بروز می یابد و پیچیده و مبهم می شود؛ و سرانجام در سطح توصیف و خلق تصویر نیز نشان داده می شود که تصاویر به کار رفته در این داستان ها، گاه در تصاویر واقعی و خیالی، و گاه، تصاویر دو دنیای متفاوت جایگزین هم شده اند. این پژوهش نشان می دهد بیشترین جایگزینی در سطح خلق شخصیت اتفاق می افتد و کم ترین جایگزینی در سطح مکان روی می دهد.

کلیدواژه ها:

قطب های استعاری و مجازی زبان ، استعاری شدن زبان داستان ، شهریار مندنی پور ، یاکوبسن