اهمیت بخش کشاورزی در حمایت از امنیت غذایی پایدار ایران: مرور سیستماتیک بر مطالعات

بخش کشاورزی با تامین اشتغال، درآمد و مواد غذایی بخشی اساسی از اقتصاد جهان محسوب می شود؛ این بخش به عنوان تولیدکننده مواد غذایی نه تنها تامین کننده امنیت غذایی است بلکه نقش تعیین کننده ای در تعیین اولویت های سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشورها دارد. مطالعات متعددی در مناطق مختلف کشور با جهت های تحقیقاتی متفاوت با تمرکز بر امنیت غذایی و کشاورزی منتشر شده است. ناهمگونی مطالعات تحقیقات صورت گرفته مستلزم نظام بندی بینرشت های و جامع جهت های تحقیقاتی مختلف و انبوهی از رویکردها، مقیاس های تحلیل و داده های مرجع مورد استفاده است. لذا این مطالعه با هدف بررسی سیستماتیک مطالعات مختلف با نظاممند کردن زمینه های تحقیقاتی اصلی و ارائه ترکیبی از تنوع و دامنه تحقیقات داخلی، مهم ترین متغیرهای مورد بررسی در این زمینه، نتایج و خلاءهایی که وجود دارد را مشخص کرده است. از ۳۰۰ مقاله شناسایی شده در زمینه کشاورزی و امنیت غذایی، ۱۷۰ مورد از آنها مورد بررسی قرار گرفت. تجزیه و تحلیل نشان داد که بیشتر مقالات بین سال های ۱۴۰۰-۱۳۹۶ و ۶۰% منتشر شده است و مطالعات در سطح کشور نسبت به سطح شهرستان ها و استان ها بیشتر انجام شده است. در ۲۰ سال گذشته، بیشتر تحقیقات در پنج زمینه تحقیقاتی اصلی عوامل تولیدی ۱۵ %، عوامل غیر تولیدی ۳۸ % تغییرات آب و هوایی ۱۵ %، فناوری ۱۷ % و سنجش امنیت غذایی ۱۵ % متمرکز شده است. در مبحث عوامل تولیدی مطالعات در مورد منابع آب و مدیریت مصرف آن بیشترین سهم را در بین مطالعات داشته است. در مباحث فناوری، تغییرات آب و هوایی و عوامل غیر تولیدی به ترتیب استفاده از کشت ارگانیک، تغییر اقلیم و سیاست های حمایتی بیشترین سهم از مطالعات را به خود اختصاص داده اند.

کلیدواژه ها:

امنیت غذایی ، کشاورزی ، پایداری