تاثیر انتخاب الگوی کشت در افزایش بهره وری و امنیت غذایی در منطقه درود لرستان

یکی از نیازهای اساسی و ضروری برای رسیدن به توسعه پایدار و کاهش ضایعات در بخش کشاورزی بخصوص در دهه اخیر که دشت های وسیعی از کشور با مشکل خشکسالی وکمبود آب روبرو شده اند، تهیه برنامه سالانه کشت براساس نیاز بازار می باشد. برنامه ای که بتواند از طریق کنترل و مدیریت یکپارچه سطوح زیر کشت محصولات کشاورزی و پراکنش فضایی آنها در کشورازخسارت های جبران ناپذیر و فشار سالانه ای که نوسانات تولید و ضایعات به اقتصاد کشاورزان زحمتکش، سبد غذایی مردم، منابع آبی به شدت تحلیل رفته و اقتصاد کشور وارد می آورد، جلوگیری کند. انتخاب الگوی کشت از اصلی ترین عوامل افزایش بهره وری تولید در کشاورزی محسوب می شود. تخصیص بهینه اراضی و تعیین محصولات مناسب کشت هر منطقه برای جلوگیری ازمصرف بی رویه نهاده ها و کاهش مخاطرات ناشی از کمبود منابع تامین غذا پس از بررسی علمی عوامل موثر بر الگوی کشت و با در نظر گرفتن شاخص های مختلف قابل دستیابی است. پژوهش حاضر به تعیین عوامل موثر بر الگوی کشت و اولویت بندی آنها می پردازد. این پژوهش در پهنه کشاورزی سیلاخور واقع در دورود لرستان انجام گرفت. روش تحقیق در این پژوهش، کتابخانهای،مصاحبه با خبرگان و پیمایشی (گردآوری پرسشنامه از کشاورزان) بود. متغیرهای موثر بر الگوی کشت با استفاده از روش تحلیل عاملی اکتشافی استخراج شد و سپس برای اولویت بندی کشت محصولات کشاورزی از روش تاپسیس مبتنی بر آنتروپی شانون استفاده شد. نتایج تحلیل عاملی نشان داد که متغیرهای موثر بر انتخاب الگوی کشت به ترتیب در شش عامل مکانیزاسیونی- زراعی، خاک و اقلیم، مدیریتی کلان دولت، پشتیبان تولید، اجتماعی و حاشیه ای تولید دسته بندی می شود. این عامل ها در مجموع ۴۱ / ۶۱ درصد از واریانس متغیرهای موثر را در انتخاب الگوی کشت تبیین کردند. همچنین در روش آنتروپی چهار معیار دسترسی به سرمایه نقدی مورد نیاز کشت وکار ۲۳۶ / ۰ ، نیاز آبی محصول ۲۳۳ / ۰ ، سود محصول ۰۹۸ / ۰ و واحد بهره برداری بیشتر از یک هکتار ۰۳۹ / ۰ بیشترین اولویت را در انتخاب الگوی کشت داشتند. در نهایت نتایج مبتنی بر روش تصمیم گیری چندمعیاره تاپسیس نشان داد که کشت های چغندرقند پاییزه ۵۹۸ / ۰ ، گندم ۵۸۹ / ۰ ، جو ۵۵۸ / ۰ ، کلزا ۵۵۶ / ۰، نخود پاییزه ۵۱۵ / ۰ ، برنج ۴۹۹ / ۰ ، کینوا ۴۷۱ / ۰ و زعفران ۳۹۰ / ۰ به ترتیب، در اولویت الگوی کشت منطقه قرار دارند

کلیدواژه ها:

الگوی کشت ، امنیت غذایی ، تاپسیس