بررسی عناصر و بن مایه های اسطوره ای و حماسی در ضرب المثل های رایج استان فارس

ضرب المثل ها بخش بزرگی از فرهنگ یک قوم را تشکیل می دهند و آیینه تمام نمای اندیشه، ذوق، آداب و رسوم و عادات جامعه محسوب می شوند.لازم به ذکر است که اسطوره­ها و باورهای اسطور ه ای در ساخت مثل ها دخیل هستند؛ زیرا مثل ها به عنوان قسمت مهمی از فرهنگ عامه نه تنها ریشه در تاریخ بلکه ریشه در اساطیر و مذاهب کهن نیز دارند. هدف از این پژوهش به شیوه توصیفی تحلیلی، بررسی عناصر و بن­مایه­های حماسی و باورهای اسطوره ای انعکاس یافته در مثل­های استان فارس از جمله شخصیت­های شاهنامه و باورهای اسطوره ای اژدها، سیمرغ، آب، آتش، خروس، دختر و اعداد است. نتایج پژوهش حاکی از آن است که بدون برقرار ساختن پیوند میان ضرب المثل و اسطوره نمی توان به معنای روشنی دست یافت. بن­مایه­های اساطیری موجود در ضرب­المثل­های استان فارس در برگیرنده مفاهیمی غنی­ همچون قدرت، زیبایی، اصل و نسب، آگاهی، بخت و اقبال، پاکی و... است. همچنین مشخص شد که مهم­ترین شخصیت حماسی که در ضرب المثل ها بازتاب یافته، شخصیت رستم است؛شایان ذکر است روایت نقالان در ساخت مثل­ها تاثیر­گذار بوده است. درون مایه بسیاری از این ضرب المثل ها، متاثر از باورها و آیین های گذشته است. برخی از این باورها، پس از آمدن اسلام و فرهنگ اسلامی به ایران، رنگ اسلامی به خود گرفته­اند.

کلیدواژه ها:

اسطوره ، حماسه ، ضرب المثل ، استان فارس ، بن مایه