مطالعه مقایسه ای الگوهای پیش بینی ورشکستگی و ارائه الگوی بهینه برای محیط اقتصادی ایران

هدف: پیش بینی ورشکستگی شرکت ها یکی از اساسی ترین فعالیت ها در بررسی ریسک و عدم قطعیت شرکت ها محسوب می شود. از اینرو، معرفی الگو های مناسب با دقت بالا برای پیش بینی ورشکستگی در بسیاری از فرایندهای تصمیم گیری از اهمیت اساسی برخوردار است. هدف از مطالعه حاضر، بررسی دو الگوی معروف چاوا و جارو و کمپبل و همکاران برای پیش بینی ورشکستگی شرکت ها در محیط اقتصادی ایران و معرفی یک الگوی بهینه است. روش: دوره زمانی مورد مطالعه ۱۳ سال (از سال ۱۳۸۴ الی سال ۱۳۹۷) و تعداد شرکت های نمونه ۱۸۸ شرکت و ۲۴۴۴ سال- شرکت هستند. با استفاده از رگرسیون لجستیک برای داده های تابلویی، نسبت به یافتن ضرایب متغیرهای الگو های مورد بررسی متناسب با بازار سرمایه ایران اقدام گردید. الگو های ارائه شده با استفاده از رگرسیون لجستیک اثرات ثابت اجرا شده و پس از رسم منحنی ROC برای هر دو مدل، بهترین الگو بر حسب بیشترین AUC انتخاب شد. یافته ها: از بین متغیرهای مدل چاوا و جارو (۲۰۰۴)، تنها سه متغیر نسبت کل بدهی ها به کل دارایی ها (TLTA)، سود خالص تقسیم بر کل دارایی ها (NITA) و نوسانات بازده قیمت سهام (SIGMA) در سطح اطمینان ۹۵ تاثیر معنا داری بر احتمال ورشکستگی شرکت ها داشته اند. هم چنین، تنها پنج متغیر کل بدهی ها تقسیم بر ارزش بازاری کل دارایی ها (TLMTA)، سود خالص تقسیم بر ارزش بازاری کل دارایی ها (NIMTA)، وجه نقد و دارایی های آنی تقسیم بر ارزش بازاری کل دارایی ها (CASHMTA)، نوسانات بازده قیمت سهام (SIGMA) و ارزش دفتری حقوق صاحبان سهام بر ارزش بازار سهام شرکت (RSIZE) در سطح اطمینان ۹۵ تاثیر معنا داری بر احتمال ورشکستگی شرکت ها داشته اند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد هر دو الگوی چاوا و جارو (۲۰۰۴) و کمپبل و همکاران (۲۰۰۸) از قدرت مناسب و بسیار بالا برای پیش بینی ورشکستگی در محیط اقتصادی ایران برخوردار بودند ولی الگوی چاوا و جارو با AUC برابر ۹۶۵/۰ به عنوان الگوی برتر در پیش بینی ورشکستگی شرکت ها برای محیط اقتصادی ایران معرفی شد.

کلیدواژه ها:

ورشکستگی ، الگوی چاوا و جارو ، الگوی کمپبل و همکاران ، ROC ، AUC