بررسی اثرات سرریزی سرمایه انسانی بر رقابت پذیری جهانی کشورها: کاربرد اقتصاد سنجی فضایی

یکی از متغیرهای اندازه­ گیری توان رقابتی کشورها در مقایسه با یکدیگر، شاخص رقابت­ پذیری جهانی می­ باشد. این شاخص تحت تاثیر عوامل متعددی داخلی کشورها مانند سرمایه انسانی می­ باشد. از این رو این مطالعه به بررسی اثر سرریز سرمایه انسانی بر رقابت­ پذیری جهانی کشور ایران و شرکای تجاری با به کار­گیری الگوی اقتصادسنجی فضایی بین ایران و شرکای تجاری طی دوره زمانی ۲۰۱۹-۲۰۱۰ می­پردازد. مدل دوربین فضایی (SDM) و نرم افزار استاتا ۱۶ برای تخمین مدل نهایی مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج حاصل از تخمین مدل نشان داده است که سرمایه انسانی بصورت مستقیم و غیرمستقیم (سرریزی) بر شاخص رقابت ­پذیری جهانی کشورها تاثیر مثبت و معنادار داشته است. این امر نشان می­دهد که سرمایه انسانی نه تنها بر رقابت­ پذیری خود کشورها بلکه بر رقابت­ پذیری کشورهای شریک تجاری از طریق سرریزهای تجاری نیز موثر می­ باشد. نتایج دیگر تحقیق نشان داده است که مخارج تحقیق و توسعه و بهره ­وری کل عوامل تولید نیز دارای اثر مستقیم مثبت و معنادار بر رقابت­ پذیری کشورها می­ باشد. 

کلیدواژه ها:

رقابت ­پذیری ، سرمایه انسانی ، اثرات سرریزی ، اقتصادسنجی فضایی طبقه بندی JEL: F۱۴ ، F۲۰ ، C۲۳