تعیین چارچوب مفهومی ریسک گرد و غبار برمبنای سنجش تاب آوری (بررسی موردی: جنوب غرب کشور)

افزایش مسائل محیط زیستی از جمله رخداد توفان گرد و غبار در دهه اخیر موجب نگرانی همگی از جمله برنامه ریزان شده است. بدین منظور ارائه روشی برای کنترل و مقابله با آن اهمیت به سزایی دارد. ارزیابی ریسک به عنوان روش کلیدی و موثر در تهیه برنامه ها و اتخاذ راهبرد‎های مقابله با گرد و غبار به برنامه ریزان کمک می کند. بنابراین، شناسایی چارچوبی استاندارد برای یافتن گروه های تاب آور و آسیب پذیر مهم است. در این پژوهش، به منظور ارائه چارچوب متناسب با ارزیابی ریسک گرد و غبار، در ابتدا مبانی نظری آسیب پذیری، سازگاری و تاب آوری مورد بررسی قرار گرفت، سپس ابزارهای ارزیابی تاب آوری اولویت بندی شدند. جامعه آماری این پژوهش کارشناسان و متخصصان مرتبط در این زمینه می باشند و برای ارزیابی ابزارها، از روش تاپسیس استفاده شده است. نتایج به دست آمده از این بررسی نشان می دهد که چارچوب CoBRA نسبت به سایر ابزارها براساس پنج معیار، دسترسی به داده پایه، قابلیت کمی و کیفی بودن مدل، در برگرفتن پنج سرمایه پایه، مقیاس مکانی و زمانی مختلف و حد آستانه، در اولویت است. این چارچوب می تواند مبنای اصلی برای تعیین چارچوب مفهومی قرار بگیرد، چراکه در آن سرمایه های اجتماعی، انسانی، فیزیکی و طبیعی مدنظر می باشد، همچنین میزان آسیب پذیری براساس ظرفیت سازگاری، حساسیت و در معرض قرار گرفتن و میزان تاب آوری براساس منابع فیزیکی، انسانی، مالی، طبیعی و اجتماعی برآورد شده است. چارچوب مفهومی و نتایج ارائه شده در این پژوهش می تواند مبنایی برای ارزیابی ریسک گردوغبار در منطقه های زیر تاثیر این پدیده باشد.

کلیدواژه ها:

آسیب پذیری ، ابزار ، تاب آوری ، ظرفیت سازگاری ، گرد و غبار