عوامل موثر بر بقا بیماران مبتلا به سرطان معده با استفاده از مدل های شکنندگی

سرطان معده یکی از شایع ترین سرطان ها در جهان و جزء شایع ترین سرطان ها در ایران بوده و بیشترین منطقه بروز این نوع سرطان هم از حاشیه دریای خزر گزارش شده است. در تحلیل بقای بیماران به دلیل این که اهمیت بعضی از عوامل مرتبط با بیماری هنوز ناشناخته اند، اندازه گیری تمام عوامل موثر و مناسب مرتبط با بیماری بسیار دشوار و یا غیرممکن است. لحاظ نکردن این عوامل خطر ناشناخته مشترک باعث ایجاد وابستگی بین زمان های بقا می گردد که نتایج مدل خطر های متناسب کاکس و مدل های پارامتریک را نامعتبر می کند. در این صورت برای مقابله با مشکل فوق از مدل های شکنندگی استفاده می کنیم. این پژوهش شامل اطلاعات ۱۱۰ بیمار مبتلا به سرطان معده است که از طریق مرکز ثبت سرطان بابل که زیر نظر دانشکده بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران قرار دارد، جمع آوری شد. این مطالعه بین سال های ۱۳۶۹ تا ۱۳۷۰ انجام شد و بیماران به مدت ۱۵ سال مورد پی گیری قرار گرفته اند. برای بررسی عوامل موثر بر بقای بیماران از مدل کاکس و مدل پارامتریک لگ لجستیک به همراه شکنندگی گاما استفاده شد و معیار مقایسه کارایی مدل ها، ملاک آکاییک و بررسی مانده ها بود. کلیه محاسبات با نرم افزار SAS و STATA انجام و سطح معنی داری ۰.۰۵ در نظر گرفته شد .نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که ۸۳ نفر (۷۵.۴ درصد) از بیماران مرد و۲۷ نفر( ۲۴.۶) درصد زن بودند. میانگین سنی در بیماران مرد ۶۰.۲ سال و در زنان ۵۷.۵ سال بود. احتمال بقای یک، سه و پنج ساله بیماران به ترتیب ۲۵، ۱۸ و ۱۷ درصد است و میانه زمان بقای بیماران نیز ۸.۶ ماه بود. در مدل نهایی، تنها متغیرهای سن و سابقه خانوادگی سرطان به عنوان مهم ترین عوامل پیشگویی کننده بقا بیماران مطرح هستند (۰.۰۵>P) وپیشنهاد می شود بررسی به موقع افرادی که دارای سابقه خانوادگی سرطان هستند می تواند به عنوان یک عامل مهم در کاهش خطر مرگ بیماران مبتلا به سرطان معده موثر باشد. طبق ملاک آکاییک و با توجه به ماهیت داده ها (غیریکنوا بودن میزان شکست) و نیز رد فرضیه متناسب بودن (۰.۰۵>P)، مدل لگ لجستیک به همراه شکنندگی گاما برازش مناسب تری برای داده ها داشت و می تواند به عنوان جایگزین مدل کاکس در تحلیل بقای بیماران مبتلا به سرطان معده به کار رود.

کلیدواژه ها:

Gastric cancer ، Survival analysis ، Log normal distribution ، Frailty model ، سرطان معده ، آنالیز بقا ، توزیع لگ نرمال ، مدل شکنندگی