بررسی عبارات خطاب در زبان ترکی آذری گونه گفتاری خوی

شناخت اینکه افراد چگونه باب گفت وگو را باز می کنند یا چگونه همدیگر را خطاب می کنند موضوعی مهم در مطالعات جوامع بهمنظور ایجاد روابط اجتماعی بین افراد است. این پژوهش بهمنظور بررسی پدیده اجتماعی عبارتهای خطاب با سه هدف شناخت انواع، کارکرد و عوامل اجتماعی به وجود آورنده آنها در گونه گفتاری ترکی آذری خوی است. روش تحقیق تحلیل محتواست و دادهها که به طور میدانی و با ابزار پرسش نامه از ۲۲۵ گویشور خویی صورت گرفته است نشان میدهد که هشت نوع عبارت خطاب در مکالمات روزمره این افراد استفاده میشود: اسامی کوچک، نام خانوادگی، عناوین (القاب)، عبارتهای خویشاوندی، اسامی تحبیب، اسامی مذهبی، اسامی حرفهای و عبارت معکوس. تحلیل دادهها نشان می دهد که در این زبان عبارات خطاب در شرایط و موقعیتهای گوناگون به ترتیب از بیشترین به کم ترین نشان دهنده نقش های صمیمیت، فاصله قدرت و احترام هستند که بیانگر میزبان بالای نقش صمیمیت در میان این گویشوران در استفاده از ابزار گفتاری خطاب است. همچنین بررسی دادهها بیان میکند که به  ترتیب عوامل سن، رابطه خانوادگی، مرتبه اجتماعی، سلسله مراتب شغلی و تحصیلات بر انتخاب عبارات خطاب تاثیر دارند که نشان میدهد در فرهنگ این جامعه زبانی سنتی عامل سن و رابطه خانوادگی بیشتر از موارد دیگر در تعیین فاصله اجتماعی، فرهنگی و طبقاتی دخیل هستند. همچنین برطبق  تحلیل دادهها اسم کوچک،  بیشترین کاربرد را در بین مردم خوی در حالت آشنایی با مخاطب دارد. اسامی مذهبی نیز بیشترین کاربرد را در بین افراد غریبه دارد که این حاکی از اهمیت و رواج فراون باورهای مذهبی در بین مردم خوی است. به طور کلی ویژگی متمایز این پژوهش نسبت به دیگر تحقیقات این است که علاوه بر بررسی عبارات خطاب عوامل اجتماعی و نقشی موثر بر انتخاب آن ها نیز تحلیل شده اند.  

کلیدواژه ها:

Sociolinguistics ، Address terms ، Spoken form ، Azeri Turkish ، Khoy ، خطاب ، ترکی آذری