ارزیابی عملکرد کتابخانه های عمومی استان ها توسط تکنیک تحلیل پوششی داده ها

هدف: هدف پژوهش حاضر، محاسبه کارایی و رتبه بندی کتابخانه های عمومی استان های ایران در سال ۱۳۸۷ با استفاده از تکنیک کمی تحلیل پوششی داده ها است. روش: این پژوهش از نوع کاربردی بوده و به روش پیمایشی انجام گرفته است. برای جمع آوری داده ها از اینترنت استفاده شده است. داده های مورد استفاده مربوط به محدوده زمانی سال ۱۳۸۷ بوده و داده ها به صورت استانی طبقه بندی شده اند. کتابخانه های عمومی ۳۰ استان کشور بر حسب شاخص­های ورودی شامل تعداد کتاب­ها، جمعیت با سواد هر استان، تعداد کتابخانه­های هر استان، تعداد کتابداران، تعداد صندلی­ها و مجموع مواد دیداری شنیداری موجود در کتابخانه­های هر استان و شاخص­های خروجی شامل مجموع تعداد اعضا، تعداد امانات و تعداد مراجعات کتابخانه­های هر استان مورد ارزیابی قرار گرفتند. از نرم افزار اکسل برای جمع­آوری داده­ها و از نرم افزار Excel DEA Solver برای تجزیه وتحلیل و حل مدل استفاده گردید. یافته ها: یافته ها بیانگر این بود که کتابخانه­های ۱۵ استان از ۳۰ استان کارا و مابقی ناکارا هستند. با استفاده از امتیاز ابرکارایی مشخص شد که از بین استان­های کارا، استان­های ایلام، خراسان جنوبی و سمنان دارای بیش ترین امتیاز ابرکارایی بوده و از بین استان­های ناکارا، استان­های بوشهر، قم و کردستان کم ترین امتیاز ابرکارایی را به خود اختصاص دادند. اصالت/ارزش: موضوع سنجش عملکرد دیرزمانی است که در متون کتابداری و اطلاع رسانی جایگاه ویژه­ای را به خود اختصاص داده و مسائل بحث برانگیز و مختلفی را میان صاحب نظران باعث شده است. پژوهش حاضر تلاش دارد تا با به کارگیری یکی از روش­های کمی و معتبر در زمینه ارزیابی عملکرد، به ارزیابی عملکرد کتابخانه ­های عمومی استان­های ایران پرداخته و راه­کار­های عملی برای ارتقای سطح عملکرد آن ها ارائه نماید.  

کلیدواژه ها:

Performance evaluation ، Public libraries ، Decision-making unit ، Data Envelopment Analysis (DEA) ، ارزیابی عملکرد ، کتابخانه های عمومی ، واحد تصمیم گیری ، تحلیل پوششی داده ها.