اثر ترکیب هورمونی اکسین و سیتوکینین بر ریزازدیادی گیاه سوسن شرقی (Lilium oriental hybrid ‘Casablanca’) با استفاده از ریزنمونه ی فلس پیاز

تکثیر سوسن شرقی دورگ (Lilium oriental hybrid ‘Casablanca’)، به عنوان یک گیاه پیازدار چند ساله از خانواده­ی لیلیوم (Liliaceae) در شرایط درون شیشه­ای به دلیل فرآیند زمانبر تکثیر به روش طبیعی آن با استفاده از پیاز از اهمیت زیادی برخوردار است. از فنون کشت درون ­شیشه­ای به دلیل باززایی سریع مواد گیاهی و تولید انبوه و یکنواخت گیاهان، در برنامه­های اصلاحی و تولید تجاری سوسن­ها استفاده می­شود. در این تحقیق به منظور افزایش سرعت تکثیر، اثر غلظت­های مختلف ۶-بنزیل آدنین (BA؛ صفر، ۵/۰، ۱ و ۲ میلی­گرم در لیتر) و ɑ-نفتالن استیک اسید (NAA؛ صفر، ۱/۰، ۲/۰ و ۴/۰ میلی­گرم در لیتر) بر تکثیر درون ­شیشه­ای سوسن شرقی دورگ کازابلانکا ارزیابی شد. فلس­ پیاز به ­عنوان ریزنمونه، محیط پایه­ی MS به عنوان محیط کشت و زغال فعال به عنوان جاذب ترکیبات فنلی به منظور ممانعت از قهوه­ای ­شدن محیط کشت و ریزنمونه استفاده شدند. بعد از ۹۰ روز کشت، برخی صفات مرتبط با تکثیر درون ­شیشه­ای از جمله رشد و نمو پیازچه­ها، برگچه­ها و ریشه­ها اندازه­گیری شدند. نتایج نشان دادند که بیشترین تعداد پیازچه (۶۶/۸) و ریشه (۳۶/۵) در محیط کشت غنی­شده با ۵/۰ میلی­گرم در لیتر BA همراه با ۴/۰ میلی­گرم در لیتر NAA و بیشترین تعداد برگ (۳۳/۴) در محیط­ کشت حاوی ۱ میلی­گرم در لیتر BA همراه با ۱/۰ میلی­گرم در لیتر NAA تولید شدند. بعد از تکثیر، گیاهچه­ها برای سازگاری به بستری از کوکوپیت، پیت­ماس و پرلیت به نسبت مساوی منتقل شدند که حدود ۹۰ درصد از گیاهچه­های باززایی­شده بقا داشتند و از نظر ریخت­شناسی شبیه پایه­های مادری بودند. بر اساس نتایج حاصل از پژوهش، حضور هر دو تنظیم کننده­ی رشد اکسین NAA و سیتوکینین BA برای ریزازدیادی بهینه (تولید پیازچه، برگچه و ریشه) بهینه­ی سوسن شرقی دورگ کازابلانکا لازم است.

کلیدواژه ها:

زغال فعال ، رشد پیازچه ، سوسنیان ، گیاهان زینتی ، کشت درون شیشه ای