فراز و فرودهای روابط فرانسه و آمریکا از زمان دوگول تا مکرون (جمهوری پنجم)

روابط فرانسه و ایالات متحده امریکا موضوع این مقاله است. در این نوشتار سیاست خارجی کشور بزرگ اروپایی یعنی فرانسه، از زمان پایان جنگ جهانی دوم یعنی دولت مقاومت ژنرال شارل دوگول و تشکیل جمهوری پنجم تا زمان حال را بررسی می کنیم. چرا که فرانسه از بنیانگذران اتحادیه اروپایی و از اعضای پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) است و شناخت رویکرد او نسبت به بازی های سیاسی و ژئوپولیتیک حائز اهمیت بسیار، مخصوصا برای سیاست نویسان و سیاست مداران اروپایی، امریکایی و آسیایی است. در این مقاله ما فراز و فرودهای سیاست های گولیستی که جمهوری پنجم با آن شروع و پایه گذاری شد را مشاهده می کنیم و عملکرد هر یک از رئیس های جمهوری فرانسه از سال ۱۹۵۸ تا کنون را بررسی کرده ایم. دقت ما بر سر تصمیم گیری های مستقل فرانسه و یا وابسته به امریکا در صحنه سیاست خارجی فرانسه است.در زمان ژنرال دوگول، جهان تازه از جنگی بزرگ در مقیاس جهانی خارج شده بود و جهانی چند قطبی و متحد وجود داشت. اتخاذ سیاست های گولیستی را باید در زمان خودش بررسی کرد که خود نیازمند شروع تحقیقی دیگر است که محققین در حوزه سیاست خارجی فرانسه می توانند روی این موضوع با جزئیات بیشتر کار کنند. اما در زمان کنونی و روندی که جهان به سوی دو قطبی شدن (بلوک شرق یعنی روسیه و چین و ایران و بلوک غرب یعنی اروپا و امریکا) پیش می رود، ما نگاه خود را با رویکردی تحلیلی-توصیفی به سیاست خارجی جمهوری فرانسه انداخته ایم.جغرافیا و سیاست دو عنصر مهم علمی جدید است که امروزه به آن ژئوپولوژی یا علم جغرافیای سیاسی می گوییم. این موضوع و فاکتورهای دیگر زمانی مثل حوادث ۱۱ سپتامبر و جهان پس از آن و همچنین روابط تاریخی و استعماری فرانسه با جهان خارج از خودش، همه و همه تاثیرات مهمی است که تعیین کننده تصمیمات فرانسوی ها بوده است و ما در این نوشتار به آن پرداخته ایم.علاوه بر این موارد ویژگی های ملی کشور فرانسه را نیز باید در نظر بگیریم تا روابط فرانسه با هر کشوری و در هر دوره از زمان را بررسی کنیم. فرانسوی ها همواره می خواهند در جهان از دیگران متمایز باشند یا به قول خودشان »نه مانند دیگری«۱ باشند. همین ویژگی محل بحث بسیاری دارد و می تواند موضوع پژوهش جداگانه ای باشد که چه می شود فرانسه با این ویژگی گاهی استقلال خود را فراموش می کند و سیاست خارجی ای در پیش می گیرد که انگار امریکایی ها برای او نوشته اند؟ چالش بزرگی که در خود فرانسه بعد از جنگ جهانی دوم و هجوم فرهنگ امریکایی باعث ایجاد اولین وزارت فرهنگ در جهان به رهبری آندره مالرو شد. این سوال پیش می آید که چرا فرانسوی ها گاهی از شاخه نظامی ناتو خارج شده و یا در بخشی از زمان با جنگ عراق مخالفت کرده اند و در بخش دیگری از زمان دنباله رو بی چون و چرای سیاست های امریکا می شوند؟