فهم زاویای نوینی از سازه «ظرفیت مازاد سازمانی»

مفهوم «ظرفیت مازاد سازمانی»، در ادبیات سازمان و مدیریت، جایگاه قابل توجهی داشته و اشاره به منابع سازمانی مازادی دارد که صاحبنظران، نقطه نظرات متفاوتی در رابطه با آن ارائه داده اند و آن را عمدتا از زاویه مالی مفهوم پردازی کرده اند. اما پژوهش حاضر بر آن بود تا با شناسایی انواع جدیدی از «ظرفیت های مازاد سازمانی» زوایای نوینی از این مفهوم را واکاوی نماید. بدین منظور با ۱۶ نفر از مدیران صنایع استان خراسان رضوی به عنوان جامعه مطالعه، مصاحبه عمیق صورت گرفت. نتایج حاصل از کدگذاری و تحلیل داده ها نشان داد که سازمان ها، عمدتا کارکنان خود را با ۵ دسته از «ظرفیت های مازاد سازمانی» تجهیز می کنند؛ بطوریکه این ظرفیت ها، تنها به «منابع مالی مازاد»، ختم نمی شود. این ۵ دسته عبارتند از: «برقراری ارتباط مازاد با کارکنان»؛ «ارائه آموزش های مازاد به کارکنان»؛ «ارائه فرصت های مازاد جهت احیا قابلیت های کارکنان»؛ «توجه مازاد به دغدغه های شخصی و خانواده های کارکنان»؛ «اعطای تسهیلات مالی و رفاهی مازاد به کارکنان». در واقع، یافته های حاصل از پژوهش، با ارائه اشکال دیگری از مفهوم ظرفیت های مازاد سازمانی، ضمن تایید زاویه مالی ظرفیت مازاد سازمانی، مصادیق دیگری از این مفهوم را شناسایی کرد و زمینه را برای بسط این حوزه در مطالعات سازمانی، فراهم ساخت. این یافته می تواند دلالت های قابل توجهی برای خط مشی گذاران سازمانی داشته و کنش های آنان را در جهت اهداف سازمان، جهت دهد.

کلیدواژه ها:

ظرفیت مازاد سازمانی ، منابع سازمان ، نظریه داده بنیاد ، رویکرد گلیزری