پاداش کردار نیک و فرشتگان دهش بر دروازه بهشت رهیافتی متن شناسانه به فرشتگان روان پارسایان در کیش مانوی

در مقاله پیش رو می کوشم عمدتا بر اساس مدارک اصیل مانوی مانند مکتوبات فارسی میانه، پارتی، سغدی، و قبطی، و یک منبع غیرمانوی، الفهرست ابن ندیم، پاداش کردار نیک انسان پارسا پس از مرگ و فرشتگانی را بازشناسی کنم که با هدیه ها و دهش هایی چند به دیدار او می روند تا به همراه دوشیزه زیباپیکر و خوش بویی که پیش از داوری روان بر مومن ظاهر می شود و تصویر و شکل زیبای اندیشه و گفتار و کردار نیک او است، وی را به بهشت روشنی مشایعت کنند. این بررسی متن شناسانه نشان می دهد از میان پاداش های متعددی که در منابع مختلف مانوی و غیرمانوی یاد شده، سه پاداش جامه (خلعت)، بساک (گل تاج) و دیهیم جزء سامانه معادشناسانه اصیل مانوی هستند و پاداش های دیگر یا مرادف های این سه دهش اند یا از افزوده های بعدی. همچنان که جستار حاضر استدلال می کند، در کیش مانوی نه تنها انگاره دوشیزه کردار نیک بر اساس انگاره «دئنا»ی زرتشتی طراحی شده، بلکه فرشتگان پاداش بخش مانوی نیز در سنت های هندوایرانی ریشه دارند.

کلیدواژه ها:

پاداش روان پارسایان ، فرشتگان پاداش ، دئنا ، کیش مانوی