عوامل مستعد، قادر و تقویت کننده های رفتارهای زیست محیطی: یک تشخیص آموزشی مبتنی بر مرور نظام مند

زمینه و هدف : با توجه به نقش کلیدی محیط زیست در زندگی انسان و لزوم حفظ آن، پژوهش حاضر با هدف بررسی عوامل مستعد کننده، قادر کننده و تقویت کننده رفتارهای زیست محیطی به روش مرور نظام مند انجام گردید.مواد و روش ها : جستجوی الکترونیکی مقالات مرتبط با عوامل مستعدکننده، قادر کننده و تقویتکننده ی مربوط به رفتارهای زیست محیطی در پایگاه های اطلاعاتی Science direct ،Scopus ،PubMed ،Web of science از ابتدای ژانویه سال ۲۰۱۵تا ابتدای آوریل ۲۰۲۱انجام و در مجموع ۳۳۰۸مقاله به دست آمد. پس از ارزیابی آن ها بر اساس معیارهای ورود و خروج، ۴۸مقاله واجد شرایط، مورد بحث و بررسی نظام مند قرار گرفت.نتایج : از مهمترین عوامل مستعد کننده ذکر شده در این مطالعات می توان به دانش، نگرش، باورهای شخصی، هنجارها و ارزش ها، خودکارآمدی و کنترل رفتاری درک شده و از مهمترین عوامل قادرساز می توان به قصد رفتاری، اقدامات پایدار، کارآمدی پاسخ، کارآمدی جمعی و مسئولیت پذیری اجتماعی و از مهمترین عوامل تقویت کننده می توان به مشوق ها، حمایت های عاطفی، هنجارهای اجتماعی و شبکه های اجتماعی اشاره نمود.نتیجه گیری: با توجه به تاثیر عوامل مختلف بر رفتارهای زیست محیطی، اعمال نگاه کل نگر و استفاده از مدل PRECEDE - PROCEED برای طراحی، اجرا و ارزشیابی مداخلات زیست محیطی-رفتاری پیشنهاد می گردد.

کلیدواژه ها:

محیط زیست ، رفتار ، مرور نظام مند ، ارزیابی آموزشی