تحلیل فراوانی منطقه ای چندمتغیره خشکسالی هیدرولوژیک و کشاورزی در حوضه آبریزکرخه با استفاده از روش گشتاورهای خطی و توابع کاپولا

تحلیل فراوانی منطقه ای برخی پدیده های هیدرولوژیک مانند خشکسالی که دارای خصوصیات چندمتغیره هستند، با روش های تک متغیره قابل بررسی نخواهد بود. لذا در این مطالعه، به بررسی تحلیل فراوانی منطقه ای خشکسالی به صورت چندمتغیره با استفاده از شاخص های SRI (رواناب استاندارد شده) و SSI (رطوبت خاک استاندارد شده) در حوضه آبریز کرخه طی دوره آماری ۱۹۹۶ الی ۲۰۱۹پرداخته شد. شاخص ها، با استفاده از روش گشتاورهای خطی چندمتغیره و توابع کاپولا، توزیع توام احتمال بین متغیرهای رواناب ورطوبت خاک را محاسبه نموده و خشکسالی های هیدرولوژیک و کشاورزی را به صورت همزمان مدنظر قرار می دهند. نتایج تحلیل فراوانیمنطقه ای چندمتغیره، با درنظر گرفتن تابع منطقه ای کاپولا گامبل، نشان داد که حوضه کرخه از لحاظ شدت شاخص های توام خشکسالیSSI-SRI در تداوم های مشترک همگن قابلقبول میباشد. بررسی خصوصیات شدت و مدت شاخص های فوق به صورت تک متغیره نیز،نشان داد که حوضه از لحاظ هر دو شاخص، همگن قابل قبول می باشد. توابع توزیع نرمال عمومی و نرمال پارتو به ترتیب جهت بررسیشدت و مدت شاخص خشکسالی SRI و تابع توزیع ویکبی جهت بررسی شدت و مدت شاخص خشکسالی SSI مناسب تشخیص دادهشدند. در نهایت برآورد بزرگی انواع خشکسالی های توام و احتمال وقوع آنها نشان داد که نواحی شمالی و جنوبی حوضه آبریز کرخه طیسال های آتی، خشکسالی های کوتاه و پیاپی را تجربه خواهند نمود. خشکسالی ها در مناطق فاقد داده های هواشناسی، از نظر احتمال مشترک با استفاده از روش تحلیل فراوانی منطقه ای خشکسالی پیشنهاد شده در این پژوهش، قابل پیش بینی بوده و لذا متخصصان جهت تخصیصبهینه منابع آب، داده های موثق تری در اختیار خواهند داشت

کلیدواژه ها:

آزمون های همگنی ، ایستگاه ناجور ، منحنی رشد ، شدت خشکسالی ، مدت خشکسالی ، حوضه آبریز کرخه.