اولین گزارش شب پره ی شمشاد Cydalima perspectalis (Walker, ۱۸۵۹) Lep; Crambidae از ایران (گزارش کوتاه علمی)

شمشاد خزری، hyrcanaPojark. ۱۹۵۴Buxus که به تیره ی Buxaceae تعلق دارد،یکی از گونه های نادر و همیشه سبز جنگل های شمال ایران است (۵). طی بررسی و بازدید به عمل آمده از جنگل های پارک بنفشه ی چالوس در خرداد ماه سال ۱۳۹۵، یک گونه آفت جدید با نام علمی Cydalima perspectalis (Walker, ۱۸۵۹) که شب پره ی شمشاد (Box Tree Moth) نامیده می شود، جمع آوری و بر اساس منابع موجود شناسایی شد. این گونه تاکنون از ایران گزارش نشده و به عنوان گزارش جدید برای فون حشرات ایران محسوب می شود. مشخصات مکان مورد بررسی: جنگل های پارک بنفشه ی چالوس (مسیر چالوس – کلارآباد)، طول جغرافیایی: ̎۲۲̍۴۱ ̊۳۶، عرض جغرافیایی: ̎۰۱̍۱۸ ̊۵۱، ارتفاع از سطح دریا: ۵ تا ۱۰ متر، مساحت ۵۰۰۰۰ هکتار، با توده زیراشکوب شمشاد، تاریخ نمونه برداری: ۲۹/۳/۹۵. تمام مراحل رشدی شب پره ی شمشاد (میانگین ۲۰ نمونه از هر مرحله) جمع آوری و مطالعه شدند. تعدادی لارو مسن (سنین ۵ و ۶) و شفیره به آزمایشگاه منتقل و برای تبدیل به شب پره پرورش داده شدند. ویژگی های ریخت شناختی و زیستی: این شب پره دارای شش سن لاروی است (۳)، لاروهای جوان (سن اول) به طول حدود ۵/۰ سانتی متر و به رنگ زرد مایل به سبز با سر سیاه (شکل ۲)، لاروهای کامل به طول حدود ۵/۳ سانتی متر با رنگ زمینه ی بدن سبز روشن با الگویی از نوارهای سیاه ضخیم و سفید باریک در طول بدن، در حاشیه ی نوارهای سفید پشتی دارای خال های سیاه بزرگ با موهای سفید افراشته (شکل ۳). شفیره ها به طول ۵/۱ تا دو سانتی متر، ابتدا به رنگ سبز روشن و دارای نوارهای تیره روی سطح پشتی بدن، شفیره های مسن به رنگ قهوه ای با الگوی مشخصی از نوارهای قهوه ای در حاشیه ها (شکل ۵). در افراد بالغ عرض بدن با بال های باز ۵/۳ تا چهار سانتی متر (۱)، رنگ بدن سفید رنگین کمانی ملایم، بال های جلویی در حاشیه ی خارجی با نوار قهوه ای تیره ی پهن و یک نوار قهوه ای تیره در حاشیه ی کوستال و لکه ی سفید مشخص در قسمت جلویی سلول دیسکوئیدال، بال های عقبی مانند بال جلویی به رنگ سفید با همان نوار در حاشیه ی خارجی (۲) (شکل ۶). تخم گذاری این شب پره در گروه های ۲۰- ۳ عددی در زیر برگ های میزبان و دارای پوششی از مواد لزج مات، تخم ها ابتدا زرد کم رنگ و هنگام تفریخ سیاه می شوند (شکل ۱). این حشره در موطن اصلی خود دارای پنج نسل در سال و در کشورهای اروپایی سه نسل در سال دارد (۱). چون این گونه اولین گزارش از این آفت مهم در ایران محسوب می­شود زیست شناسی آن هنوز مطالعه نشده است. مناطق انتشار: Cydalima perspectalis  بومی شرق آسیا (هندوستان، چین، ژاپن،کره، تایوان و شرق دور روسیه) است (۴). در سال ۲۰۰۶ وارد جنوب غربی آلمان شد و تا سال ۲۰۱۵ به سرعت در سایر کشورهای اروپایی (سوئیس، هلند، انگلستان، فرانسه، اتریش، ایتالیا، بلژیک، مجارستان، رومانی، جمهوری چک، اسلواکی، اسلوونی، ترکیه و گرجستان گسترش یافت (۳). در سال ۲۰۱۶ در شمال ایران مشاهده شد. اهمیت و خسارت: لاروهای شب پره ی شمشاد سبب بی برگی گیاهان میزبان می شوند و یک تهدید جدی برای این درختان محسوب می شوند. بی برگی باعث کاهش زیبایی گیاه شده و تکرار آن می تواند سبب مرگ گیاهان شود. لاروهای جوان از سطح زیرین برگ ها تغذیه کرده و اپیدرم بالایی برگ ها باقی می ماند (شکل ۷) در حالی که لاروهای سنین بالاتر از قسمت درونی برگ ها تغذیه کرده و فقط رگبرگ ها را باقی می گذارند (۳) (شکل ۸). وقتی بی برگی ایجاد شده با اثر خشکی و درجه حرارت بالای تابستان همپوشانی می کنند خطر خشک شدن درختان شمشاد اهمیت بیشتری می یابد (شکل ۹)

کلیدواژه ها:

شب پره ، شمشاد ، ایران