بازنمایی آراء ابن حسام خوسفی در خاوران نامه درباره معراج پیامبر(ص) و مقایسه آن با نظرات آنه ماری شیمل

مهم ترین شخصیت در میان مسلمانان، حضرت محمد(ص) است. به این اعتبار، در آثار فراوانی به سیره ایشان پرداخته شده است. محبوبیت و عظمت شخصیت حضرت در متون ادبی از جمله خاوران نامه ابن حسام خوسفی نیز، دیده می شود. شاعر پیش از ورود به سخن اصلی، ابیاتی را به بازنمایی زندگی حضرت اختصاص داده که بازنمای معراج از آن جمله است. این مقوله در میان اسلام شناسان غربی نیز، مورد توجه بوده است. آنه ماری شیمل در پژوهش های متعددی از معراج پیامبر و کیفیت آن بر اساس قرآن و احادیث سخن گفته است. در تحقیق حاضر، ابتدا نگاه ابن حسام خوسفی به معراج با عنایت به آیات قرآنی و آراء مفسران شیعی بررسی شده و سپس، با نظرات شیمل مقایسه گردیده است. نتایج این تحقیق که با استناد به منابع کتابخانه ای و روش توصیفی- تحلیلی تدوین شده است، نشان می دهد که هر دو شخصیت بر ابعاد روحانی و جسمانی معراج تاکید دارند. همچنین، در نگاه آنان، فرآیند معراج، سیری آسمانی و ملکوتی داشته است. تفاوت رویکرد خوسفی و شیمل در این است که سراینده خاوران نامه بنا بر عقاید شیعی، رویت ذات خداوند از سوی پیامبر(ص) را در واقعه معراج منتفی می داند و آن را به رویت صفات الهی محدود و منحصر می کند، ولی شیمل با تاثیرپذیری از آراء مفسران اهل سنت و استناد صرف و بدون انعطاف به برخی آیات قرآن، رویت ذات خداوند از جانب محمد(ص) را ممکن می داند و بر آن تاکید می ورزد.

کلیدواژه ها:

پیامبر اسلام ، معراج ، ابن حسام خوسفی ، خاوران نامه ، آنه ماری شیمل