ارزیابی پیامدهای اجتماعی-اقتصادی تورهای آموزشی، ترویجی و پژوهشی کشاورزان پیشرو استان البرز: کاربرد مدل کرک پاتریک

تورهای آموزشی، ترویجی و پژوهشی کشاورزی یکی از روش ­های آموزشی نوآورانه برای انتقال دانش و فناوری­ های نوین به تولیدکنندگان محصولات کشاورزی است. این روش آموزشی "مزرعه محور" بوده و برای آموزش عملی فناوری­ های نوین به بهره­ برداران بکار رفته است و دارای جنبه­ های تفریحی و انگیزه­ بخش می­باشد. در سال ­های ۱۳۹۲-۱۳۹۸ مرکز آموزش عالی امام خمینی(ره) وزارت جهاد کشاورزی تورهای آموزشی، ترویجی و پژوهشی را جهت آموزش بهره­ برداران پیشرو واحدهای سبزی و صیفی برگزار کرد. ارزشیابی تاثیرات اقتصادی- اجتماعی این برنامه آموزشی، ابزار مناسبی برای تعیین میزان دستیابی به اهداف، نقاط قوت و ضعف این برنامه برای توسعه این برنامه آموزشی بود. برای این منظور تحقیق حاضر با روش آمیخته انجام شد. در بخش کیفی از تحلیل محتوا استفاده شد و جامعه آماری شامل مدیران و کارشناسان خبره شرکت­کننده در تورها بود. در بخش کمی نیز از روش پیمایشی استفاده شد و جامعه آماری شامل بهره برداران پیشرو شرکت ­کننده در تورها بود (۳۰۲= N). حجم نمونه از طریق فرمول کوکران تعیین شد ( ۱۰۰= n). ابزار سنجش در مرحله کمی پرسشنامه محقق ساخته بود که اعتبار ظاهری به وسیله پانل متخصصان در مرکز آموزش عالی امام خمینی(ره) و سازمان جهاد کشاورزی استان البرز و پایایی آن نیز از طریق محاسبه ضریب کرونباخ آلفا (۰/۸۷) تایید شد. نتایج بخش کیفی نشان داد؛ مهم ترین نقاط ضعف تورهای برگزار شده در حوزه های: مدیریت اجرایی، زمان­ بندی، ارزشیابی مستمر، زیرساختی و تبلیغاتی و مهم ترین نقاط مثبت؛ توسعه علمی، توسعه مشارکت و بهبود ارتباطات، توسعه تجارب یادگیری و کارآفرینی بود. همچنین نتایج نشان داد که تورهای آموزشی در هر چهار سطح مدل ارزشیابی کرک پاتریک (واکنش، یادگیری، رفتار و نتایج) امتیاز متوسط به بالا را کسب کرده­ اند. میانگین ارزیابی مرحله رفتار و نتایج که مستلزم به کارگیری فناوری­ های آموزش داده شده و روشن شدن نتایج و دستاوردهای اقتصادی و فنی حاصل از این به کارگیری است، با توجه به زمان­بر بودن این تغییرات، اندکی پایین­تر از مراحل واکنش و یادگیری بود. همچنین در هر چهار شاخص مدل، میانگین رتبه ­ای افرادی که دارای تحصیلات کشاورزی بودند بالاتر از افرادی بود که در سایر رشته­ ها تحصیل کرده بودند ولی تنها در بعد واکنش و رفتار این اختلاف معنادار و محسوس بود.

کلیدواژه ها:

تورهای آموزشی ، بهره برداران پیشرو ، پیامدهای اقتصادی- اجتماعی ، فناوری های نوین آموزشی