تحلیل دوره های شعری فروغ فرخزاد؛ بر اساس مقولات «خود، فراخود و نهاد» در روان شناسی فروید

زنان، نقش مهمی در پویایی یا اضمحلال فکری و رفتاری جامعه دارند. از این رو، بررسی افکار آن ها در رشد شناختی جامعه اثرگذار است. فروغ فرخزاد به عنوان شخصیتی پویا و جریان ساز در گستره ادبیات فارسی معاصر، درونی های زنانه خود را در قالب اشعارش بازنمایی کرده است که بخشی از آن با مقوله «خود» در روان شناسی فروید ارتباط دارد. استفاده از آرای فروید در بازخوانی لایه های فکری فرخزاد تاثیر شایانی دارد. به این اعتبار، در پژوهش حاضر با استناد به منابع کتابخانه ای و روش توصیفی تحلیلی، دوره های زمانی حیات شعری او بر اساس توجه به مفاهیم «خود، فراخود و نهاد» بررسی شده است. سوال اصلی تحقیق این است که طبق نظریه فروید، «خود» واقعی فروغ در سروده های او چگونه تفسیر و معنا می شود؟ نتایج، حاکی از آن است که فروغ در اشعار اولیه اش به «خود» واقعی به عنوان هدف نهایی زندگی، دست نیافته است؛ زیرا در دوره جوانی، «نهاد» در حیات فکری و زیستی وی نقش مهم تری دارد که برآیند آن، مخدوش شدن نگاه واقع بین او نسبت به جامعه است. فروغ در مرحله کمال شعری خویش، پا را فراتر می نهد و در تنش میان «فراخود» و «نهاد»، «خود» واقعی خویش را پیدا می کند که حاصل آن، رسیدن به عشق اجتماعی و نگرش انتقادی و مسئولانه نسبت به مردم و جامعه است.

کلیدواژه ها:

زن ، جامعه ، فروغ فرخزاد ، عشق ، خود ، فراخود ، نهاد