موقعیت راهبردی ژئواکونومیک خلیج فارس و رقابت قدرت ها در قرن بیستویکم
محل انتشار: پژوهش های جغرافیای انسانی، دوره: 46، شماره: 2
سال انتشار: 1393
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 144
فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JHGR-46-2_005
تاریخ نمایه سازی: 3 آبان 1401
چکیده مقاله:
یکی از مفاهیم نوینی که بعد از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی در عرصه روابط بینالملل و ژئوپلیتیک، برای تحلیل مسائل راهبردی و بینالمللی و رقابت قدرتها از آن بهره میبرند، رویکرد ژئواکونومیک است. این رویکرد از ترکیب سه عامل جغرافیا، قدرت و اقتصاد شکلگرفته و روابط جغرافیا، قدرت و اقتصاد و تعامل این سه عنصر را برای کسب قدرت دولتها مطالعه میکند. در آغاز قرن بیستویکم، قدرتهای بزرگ با رویکردی نوین و با توجه بیشتر به منافع اقتصادی، در مناطق استراتژیک جهان به رقابت میپردازند. در قرن حاضر انرژی، بهویژه نفت و گاز، روح ژئواکونومیک محسوب شده و در فرآیند توسعه، تعیین امنیت و ایجاد کشمکشهای منطقهای و بینالمللی نقشآفرینی میکند. در عصر حاکمیت گفتمان ژئواکونومیک، اقتصاد نقش برجستهتری از هر زمان دیگر یافته و ژئواکونومی انرژی، فصل نوینی را در روابط بینالملل گشوده است. به نظر میرسد منابع انرژی به یکی از مهمترین متغیرهای ژئوپلیتیکی در نظام سیاسی کنونی جهان در تعاملات بینالمللی، برای حفظ سیادت جهانی و منطقهای و به چالش کشیدن رقبا در عرصه بینالمللی تبدیل شده است. خلیج فارس بهلحاظ نظریههای ژئوپلیتیکی و ژئواستراتژیکی، بینالمللیترین منطقه دنیاست که بهلحاظ منابع انرژی، فضای ژئواکونومیکی مهمی را برای ایفای نقش بازیگران (منطقهای و فرامنطقهای) در قالب همکاری، رقابت و منازعه فراهم میکند. اگرچه با توجه به وابستگی متقابل منافع این کشورها، به نظر میرسد روابط آنها در راستای نوعی رقابت همراه با همکاری، در آینده بیشتر قابل پیشبینی است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
بهادر زارعی
استادیار گروه جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران
علی زینی وند
دانشجوی دکتری روابط بینالملل، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات تهران
علی ماندگار
کارشناس ارشد روابط بینالملل، دانشگاه شیراز
جلیل دلشادزاد
کارشناس ارشد جغرافیای سیاسی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران