تبیین عوامل موثر بر عدم تکوین حکمروایی شهری در ایران از منظر اقتصاد سیاسی

حکمروایی شهری مشتمل بر مطالعه ارتباط بین تجارت، سیاست، حل تنش ها و سازگاری ها مابین اصحاب قدرت در شهر در چارچوب الگوهای دموکراتیک و با تاکید بر عملکرد نهادها و بازیگران غیروابسته به دولت می باشد. از سوی دیگر اقتصاد سیاسی، مشتمل بر مطالعه اصول حاکم بر تولید و توزیع کالا و خدمات در نظام های اقتصادی کشورها و بررسی نقش بازیگران سیاسی به ویژه دولت ها، در کنترل فرآیندهای حکمروایی شهری موثر میباشد. در این راستا با توجه به تاثیرات اقتصاد سیاسی در تغییرات ابعاد مختلف فضای جغرافیایی اهمیت این موضوع به حدی رسیده است که برخی از جغرافیدانان مطالعه اقتصاد سیاسی جوامع و سکونتگاهها را در کانون مطالعات ناحیهای، از جمله در مباحث مربوط به مدیریت شهری قرار دادهاند. در این پژوهش کوشش گردیده با رویکردی توصیفی - تحلیلی و با استناد به گزارههای تاریخی و تحلیل محتوای آنها علل بطئی بودن تکوین حکمروایی شهری در ایران در چارچوب عملکرد اقتصاد سیاسی مورد بررسی قرار گیرد. یافته های پژوهش نشان می دهد که ساختارها و نهادهای حاکمیتی در سده اخیر به جهت انحصار در کنترل منابع درآمدی کشور از جمله نفت و مالیات و همچنین انحصار در سیاستگذاری، به مثابه مهمترین عامل سامان دهنده اقتصاد سیاسی، تاثیر عمیقی بر فرآیندهای شکل دهنده رژیم شهری در ایران داشته اند، به طوری که سیر تحول سیاستگذاری و تخصیص منابع در نظام شهری ایران به جهت غلبه الگوی رانتیر تطبیق اندکی با فرآیند حکمروایی داشته و تاثیر خواست نیروهای اجتماعی غیروابسته بر حاکمیت در مدیریت شهری کمرنگ بوده است.

کلیدواژه ها:

اقتصاد سیاسی ، حکمروایی شهری ، دولت ،