سیر تکوین هویت ملی ایران در دوره باستان

هویت ملی ایران، هویتی کهن و تاریخی است که در سیر تحول تاریخی از سه دوره ی باستانی، اسلامی و مدرن گذر کرده و هرکدام از این دوره ها در شکل گیری آن نقش داشته اند که ازاین میان، پژوهش حاضر به بررسی سیر تکوین این هویت در دوره باستان می پردازد. براین اساس سئوال مقاله این است که هویت ملی ایران در فرایند تکوین خود در دوره باستان، چه تحولاتی را پشت سر گذاشته بود؟ مقاله بر این فرض استوار است که هویت ملی ایران پیش ازهرچیز ریشه در مبانی ای دارد که در دوره باستان خلق شد. در این دوره هرچند مادها برای نخستین بار معرف هویت ایرانی بودند، اما این هخامنشیان بودند که آن را به عنصری پایدار در عهد باستان تبدیل کردند. در ادامه، اشکانیان هویت ایرانی را پاس داشتند و موفق شدند تا آن را در بستر تازه ای عاری از ارزش های تحمیلی خارجی قرار دهند. در این دوره، واژه ایران در رابطه با نام این قلمرو سرزمینی به کار برده شد و همین مسئله به تقویت هویت ملی در کشور کمک نمود. دوره ساسانی نیز مقطعی است که مفهوم هویت ملی در ایران تثبیت شد. حکومت ساسانی از اقوام ایرانی دولتی یکپارچه و دین و سرزمینی مشترک به وجود آورده و به این سرزمین لقب ایرانشهر اعطاء کرد و با پیدایش این عنوان نیز مفهوم کشور پدید آمد و درنتیجه، هویت ملی ایران تحکیم یافت. نکته اساسی در اینجا این است که در دوره باستان دو عنصر «حکومت پادشاهی» و «دین زرتشت» نقش مهمی در تکوین هویت ملی ایران داشته اند.

کلیدواژه ها:

هویت ملی ایران ، ایران باستان ، هویت کهن و تاریخی ، حکومت پادشاهی ، دین زرتشت