بررسی ساختار و تشکیلات ارتش ایران در دوره پهلوی

شکست قشون ایران در جنگ با قوای روس در زمان فتحعلی شاه لزوم ایجاد ارتش منظم و نوین در ایران به وضوح آشکار شد. اگر چه اقداماتی جهت اصلاحات ارتش و قوای مسلح از طریق دولتمردانی مانند عباس میرزا، قائم مقام فراهانی، امیرکبیر و حسین خان سپهسالار صورت گرفت و دارالفنون که در تشکیل ارتش نوین موثر بوده به وجود آمد، لکن اصلاحات محدود و بی رمق بود. جنگ جهانی اول و اشغال بخش هایی از ایران توسط روسیه، انگلستان و عثمانی نیاز به اصلاحات و تشکیل ارتش منظم را بیش از پیش هویدا ساخت. سرانجام رضاخان فرمان تشکیل قشون متحد الشکل را صادر نمود و کلمات ژاندارم و قزاق را ملغی نمود، ستاد مشترک تشکیل داد و در هئیت شورای قشون، کشور را به ۵ ناحیه نظامی تقسیم و به هر ناحیه یک لشکر اختصاص داد. کارخانه های تسلیحات و مهمات دایر شد. اما در شهریور ۱۳۲۰. ش. با حمله ی نیروهای متفقین، ارتش ایران فروپاشید و رضاشاه کناره گیری نمود. این پژوهش با هدف بررسی ساختار و تشکیلات ارتش ایران در دوران پهلوی انجام گرفت. روش مورد استفاده در مطالعه روش کتابخانه ای و به شیوه ی تحلیلی بوده است. نتایج حاصل از مطالعات نشان می دهد که در اواخر دوران پهلوی دوم و بالاخص پس از کودتای ۲۸ مرداد تشنج و بی نظمی در واحدهای ارتش ایران افزایش یافته، تفرقه بین درجه داران و افسران باعث شد نظامیان انضباط خود را از دست دهند و در نتیجه نظام ارتش ایران از هم فروپاشید.

کلیدواژه ها:

ارتش ، قشون ، نیروی زمینی ، نیروی هوایی ، نیروی دریایی ، ستاد مشترک ، فرمانده کل قوا