بررسی تحلیلی فقهی- حقوقی و اجتماعی نقش و آثار اجبار، اکراه، اضطرار در ازدواج

اجبار به ازدواج باعث کمرنگ شدن تاثیر ازدواج می‎شود؛ که از زمانهای دور تا کنون به اشکال مختلف بر زندگی افراد حاکم بوده است. اضطرار، اجبار واکراه به عنوان سه عامل مخل قصد هستند؛ اجبار و اکراه در قانون، اغلب مترادف به کار می‎روند؛ ولی در تعاریف فقهی تفاوتهایی وجود دارد. اجبار در برخی از موارد، سبب سلب اراده شخص مجبور می شود، بر خلاف اکراه. همچنین تحقق اکراه منوط به تهدید و حصول خوف است، بر خلاف اجبار؛ اجبار باید از سوی حاکم و حکومت باشد بر خلاف اکراه که غالبا از سوی غیر حاکم صورت می گیرد. اکراه در نکاح با اضطرار در ازدواج تفاوت دارد. چنانچه بر زوجین، فشار مادی یا معنوی به وسیله شخصی، وارد شود و او را وادار به عقد نماید، ازدواج اکراهی نامیده میشود، این عقد صحیح نیست زیرا فاقد رضاست. اما اگر کسی در نتیجه اضطرار، اقدام به نوع ازدواج کند، مکره محسوب نشده چرا که رضا موجود است و معامله اضطراری معتبر خواهد بود. طبق نظر فقهای امامیه، تزویج اجباری صحیح نیست، بنابراین، امر نکاح بالغهی باکره، مطابق قانون مدنی ایران می‎بایستی با اذن و اجازهی مشترک ولی و دختر صورت گیرد و در غیر این صورت، این عقد نکاح اگر فقط توسط ولی انجام شود فضولی محسوب می شود که استواریش، منوط به تایید بعدی دختر است و اگر دختر، نارضایتی خود را، ابراز دارد، عقد باطل خواهد بود.

کلیدواژه ها:

بررسی تحلیلی فقهی- حقوقی و اجتماعی نقش و آثار اجبار ، اکراه ، اضطرار در ازدواج