کاربرد تلفیق تکنیک های HAZOP و HAZAN در ارزیابی ریسک های زیست محیطی

تجزیه وتحلیل عملیاتی و خطر (HAZOP)، روشی برای شناسایی و تجزیه وتحلیل خطرات و نگرانی های عملیاتی یک سیستم است. این تکنیکبسیار سازمان یافته، ساختاربندی شده و فرایندی بر پایه روشی برای انجام تجزیه وتحلیل خطر سیستم، از مرحله ایده طراحی تا عدم انجام می باشد.مطالعه HAZOP ، روش شناسایی و ارزیابی مشکلاتی است که می توانند ریسکی را به افراد، محیط زیست و یا تجهیزات تحمیل کرده و یا از اثربخشیعملیات جلوگیری کند. روشی سیستماتیک، منطقی و کیفی است که براساس استفاده از کلمات کلیدی قرار دارد. یک روش خلاقانه برای حلمشکلات با ریشه ایمنی و عملیاتی است که بر پایه فعالیت های یک تیم چند تخصصی قرار دارد. تکنیک شناسایی، ارزیابی و کنترل خطرات برپایهنگرش سیستمی است روش تحلیل خطر (HAZAN)، یک روش کیفی و کمی است و تعیین می کند که در شرایط مختلف، وقوع چه رویدادهاییمحتمل است. یکی از دلایلی که منجر به انتخاب این روش گردید، جنبه نو بودن آن می باشد، بنابراین در پژوهش حاضر ترجیحا روشی انتخاب ومعرفی گردید که قبلا مورد مطالعه قرار نگرفته و یا کمتر استفاده شده است. پس از شناسایی خطرات، ریسک ها ابتدا از طریق فرم PHA اولویت بندیشده و سپس ریسک هایی با اولویت بالا با استفاده از تکنیک HAZAN مورد ارزیابی قرار خواهند گرفت؛ در این تکنیک باید تشخیص داده شود کهدر شرایط مختلف، وقوع چه رویدادهایی محتمل است. اولین اقدام در این مورد، شناخت و درنظرگرفتن کلیه خطاهای قریب الوقوعی است کهمی توانند منجر به حادثه شوند. در ادامه اثرات حوادث بر روی ذینفعان و تجهیزات پیش بینی می گردد. بهترین شیوه برای بررسی احتمال اینحوادث، انجام مطالعات گذشته نگر در این باب و آثار ناشی از آنهاست. در برخی مواقع که هیچ مدرک یا مستندی در دسترس نیست، بهره گیری ازعلم آمارواحتمالات به منظور پیش بینی های عالمانه راه گشاست. در ادامه باید مشخص شود که تواتر حوادث چگونه است و چه اقدامات پیشگیرانه ایمی باید در این خصوص به انجام رسد. این اقدامات باید با قوانین و مقررات ایمنی مقایسه گردیده، هماهنگی های لازم بین آنها ایجاد شود. اگر یکمخاطره بااهمیت آشکار وجود داشته باشد، امکان وجود دارد که HAZAN قبل از HAZOP اجرا شود. در یک HAZOP بخش عملکردی بهاهمیت بخش مخاطره میباشد. در اکثر مطالعات، مشکلات عملیاتی بیشتری نسبت به خطرات شناسایی می شوند. تکنیک های پیشرفته توصیف شدهفوق، شرکت ها را قادر می سازند که منابعشان را به شیوه موثرتری استفاده نمایند.

کلیدواژه ها:

تکنیک HAZOP ، ریسک زیست محیطی ، روش تحلیل خطر(HAZAN) ، ارزیابی کمی ریسک ، ارزیابی ریسک احتمالی