اصلاح گیاهان دارویی

رویکرد جهانی به استفاده از گیاهان دارویی و ترکیب های طبیعی در صنایع دارویی، آرایشی - بهداشتی و غذایی و بدنبال آن توجه مردم، مسئولین و صنایع داخلی به استفاده از گیاهان دارویی و معطر نیاز مبرم به تحقیقات پایه ای و کاربردی وسیعی را در این زمینه نمایان می سازد. گیاهان دارویی یکی از منابع بسیار ارزشمند در گستره وسیع منابع طبیعی ایران هستند که در صورت شناخت علمی، کشت، توسعه و بهره برداری صحیح می توانند نقش مهمی در سلامت جامعه، اشتغال زایی و صادرات غیر نفتی داشته باشند. اهلی کردن گیاهان دارویی و معطر به منزله فراهم نمودن امکان رشد و تولید در شرایط زراعی و کنترل شده برای انواع خودروی آنها است. بر اساس تعاریف موجود هر نوع گیاهی که دارای ترکیباتی ( مواد تشکیل دهنده فعال و موثر) که بعد از یک سری عملیات مثل فشردن، استخراج، تقطیر و ... بر روی گیاه بدست آمد و دارای اثرات درمانی و یا به عنوان جزئی از یک فرآورده ی دارویی باشد را گیاه دارویی می گویند. در کشور ما حدود ۵۰۰ گونه گیاه دارویی و معطر وجود دارد که تعداد زیادی از آنها بومی و انحصاری ایران می باشند. روند رو به رشد مصرف گیاهان دارویی به عنوان مواد اولیه تولید داروهای گیاهی بدون توسعه روش های مناسب کاشت و مدیریت صحیح، تخریب طبیعت را دربرخواهد داشت. فقر و از بین رفتن سنت ها، دسترسی آسان به رویشگاه های گیاهان دارویی، نبود دانش کافی در مورد میزان و روش های برداشت پایدار گیاهان دارویی، وجود بازار تجارت پرسود و نبود خطی مشی های قانونی از جمله عوامل موثر در بهره برداری بی رویه از گونه های دارویی و کاهش تنوع ژنتیکی آنها است. از جمله مزایای کشت گیاهان دارویی قبل از آنکه بهره برداری بی رویه باعث انقراض آنها گردد، شامل عدم آلودگی گیاهان دارویی به مواد نا خواسته، امکان کنترل های پس از برداشت، شناسایی بهتر و اصلاح ژنتیکی گونه ها و جلوگیری از زوال تنوع ژنتیکی گونه های کشت شده است.اهداف کشت و اهلی کردن، کاهش فشار از عرصه های طبیعی، حفظ ذخایر توارثی و همچنین افزایش کیفیت و کمیت تولید این گیاهاناست. بنابراین لازم است با انجام آزمایش های دقیق و مناسب و بکارگیری تیمارهای ذکر شده نیازهای هر گونه شناسایی و میزان سازگاری در برابر عوامل محیطی مشخص گردد. پیشرفت های اخیر در زمینه ژنتیک گیاهی و تکنولوژی DNA نوترکیب، کمک شایانی به بهبود و تقویت تحقیقات در زمینه بیوسنتز متابولیت های ثانویه کرده است. در این تحقیق به بررسی درجه اهمیت انواع روش های اصلاح گیاهان پرداخته ایم که خود نقش مهمی در کمیت و کیفیت مواد موثره گیاهان دارویی در صنعت داروسازی دارد.

کلیدواژه ها:

اصلاح گیاهان دارویی ، داروسازی ، مواد موثره ، کشت گیاهان دارویی