تاثیر همزیستی اکتومیکوریزایی بر تحمل به خشکی در صنوبر سفیدپلت (Populus caspica)

کاهش منابع چوبی و نیاز فزاینده به چوب، تمایل به جنگلکاری با گونه های سریع الرشد مانند صنوبرها را افزایش داده است. اما اغلب گونه های صنوبر نسبت به خشکی حساس هستند. قارچ های میکوریز می توانند وضعیت آب در گیاهان را بهبود بخشند و بقا و رشد گیاهان را تحت شرایط خشکی افزایش دهند. این نوع حفاظت با متابولیسم اسیدهای آمینه تحمل گیاه به تنش خشکی را افزایش می دهد. در این تحقیق گیاهچه های سفیدپلت (Populus caspica) از طریق کشت بافت تکثیر، برقراری همزیستی اکتومیکوریزایی با قارچ Pisolithus arhizus انجام و اثر همزیستی تحت تنش خشکی بر پارامترهای فیزیولوژیکی و تجمع اسیدهای آمینه در سفید پلت بررسی شد. نتایج نشان داد برقراری همزیستی روی گیاهچه ها اثرات منفی تنش خشکی را کنترل و موجب افزایش ارتفاع ساقه، بیومس ساقه و برگ، فتوسنتز، تعرق، هدایت روزنه ای و کلروفیل برگ شده است. پس از بررسی اسیدها آمینه در ریشه مستقل و ریشه همزیست گیاهچه ها و در دو حالت خشکی و آبیاری مشخص شد ریشه های اکتومیکوریزایی در هر دو حالت در مقایسه با شاهد دارای غلظت بالاتری از اغلب اسیدهای آمینه بودند؛ که اثبات می کند اسیدهای آمینه مهمترین محصولات هضم و فرم انتقال نیترو‍ژن در بافت همزیست هستند. تجمع معنی دار اغلب اسیدهای آمینه مانند آسپاراژین، گلوتامین، اسید گلوتامیک، هیستیدین، تیروزین، ترئونین، آلانین و متیونین در ریشه های اکتومیکوریزایی تحت شرایط تنش (نسبت به ریشه های اکتومیکوریزایی تحت آبیاری و نیز ریشه های شاهد) مشاهده شد که نشان می دهد تجمع اسیدهای آمینه آزاد ارتباط نزدیکی با تحمل به خشکی در ریشه های همزیست دارند. از سوی دیگر تجمع آرژینین، سیترولین و اسید آسپارتیک در ریشه های مستقل سفیدپلت در شرایط آبیاری در مقایسه با ریشه های همزیست مشاهده شد که موید بکارگیری این اسیدهای آمینه در مسیرهای متابولیکی در سیستم ریشه ای میکوریزایی بود. ارتباط این تغییرات با عملکرد همزیستی اکتومیکوریزایی و افزایش تحمل به خشکی میزبان بحث شده است.

کلیدواژه ها:

اسیدهای آمینه ، تحمل ، خشکی ، همزیستی اکتومیکوریزایی ، Populus caspica