عوامل تعیین کننده خاص کشوری انواع تجارت درون صنعت کشورهای در حال توسعه با تاکید در ایران

مطالعه حاضر با بکارگیری روش قدرتمند پانل و بر اساس داده های آماری طی دوره زمانی ۲۰۰۳-۱۹۹۷ به برآورد و بررسی عوامل تعیین کننده خاص کشوری انواع تجارت درون صنعت (افقی و عمودی) کشورهای در حال توسعه منتخب شامل ایران می پردازد. برای این منظور، ابتدا بر اساس شاخص های معتبر گروبل و لوید، و فونتاگن و فردنبرگ تجارت درون صنعت به انواع آن تفکیک گردیده و سپس در چارچوب مبانی نظری و تجربی، عوامل تعیین کننده انواع تجارت درون صنعت برآورد شده است. بر اساس نتایج بدست آمده سطح رشد و توسعه یافتگی، اندازه بازار، متغیر لیندر، مشارکت در تشکل های اقتصادی یکسان، مشابهت تعرفه ای (از طریق عضویت در WTO)، مخارج تحقیق و توسعه، شرکت های چند ملیتی، موانع تعرفه ای، تمایز محصول و مشابهت فرهنگی از عوامل تعیین کننده تجارت درون صنعت افقی کشورهای منتخب می باشند. بعلاوه، بر مبنای مدل های تجارت درون صنعت عمودی سطح رشد و توسعه یافتگی، سرمایه انسانی، اندازه بازار، مشارکت در گروه بندی های اقتصادی، مشابهت تعرفه ای، مخارج تحقیق و توسعه، شرکت های چندملیتی، موانع تعرفه ای، درجه تمایز محصول، وجود مرز مشترک، وضعیت توزیع درآمدی و مسافت جغرافیایی از عوامل تعیین کننده تجارت درون صنعت عمودی کشورهای مورد بررسی می باشند. در کل، ویژگی های کشوری کشورهای در حال توسعه (شامل ایران) از عوامل تعیین کننده انواع تجارت درون صنعت این کشورها می باشند. در چارچوب نتایج بدست آمده، پیشنهاد می شود عوامل خاص کشوری از جمله تمایز محصول، سرمایه گذاری مستقیم خارجی، ترتیبات منطقه ای و آزادسازی تجاری مورد توجه شایسته ای قرار گیرند.