ماگماتیسم شمال باختری تاکستان: محصول ریزش کالدرایی نامتقارن

منطقه مورد بررسی در شمال باختری تاکستان و بخشی از کمان ماگمایی البرز و در البرز باختری جای دارد. در این منطقه سنگ های گرانیتوییدی مانند آلکالی گرانیت، گرانیت، کوارتز مونزونیت، کوارتز مونزودیوریت و مونزودیوریت و نیز سنگ های آتشفشانی مانند بازالت، آندزیت بازالتی، آندزیت، داسیت و ریولیت و واحدهای آذرآواری شامل توف، آگلومرا، ایگنمبریت رخنمون دارند. وجود ایگنمبریت و گنبدهای داسیتی و ریولیتی با آرایش نیمه حلقوی در خاور توده های آذرین درونی، نشان دهنده پیدایش کالدرای نامتقارن دریچه ای در منطقه است. رخداد کالدرا در منطقه گواهی بر زمین ساخت کششی در منطقه است. با توجه به گسترش کمابیش کم ایگنمبریت ها، احتمالا ابعاد کالدرا کوچک بوده است. ماگمای سازنده سنگ های منطقه سرشت کالک آلکالن و کالک آلکالن پتاسیم بالا دارد. آلکالی گرانیت های منطقه از نوع A و زیررده A۲ و مونزودیوریت ها از نوع I هستند. برپایه نمودارهای زمین شیمیایی عنصرهای کمیاب، سنگ های این منطقه خاستگاه های مختلفی دارند؛ به گونه ای که نمونه های فلسیک بیشتر پیامد ذوب پوسته هستند. نمونه های بازیک نیز خاستگاه گوشته ای دارند؛ اما دچار آلایش با سازندگان پوسته ای شده اند. بر همین اساس، دو گروه سنگی در منطقه وجود دارد. گروه نخست در پی فرورانش و ذوب گوشته و گروه دوم به دنبال ذوب پوسته همراه با بقایای حاصل از استخراج سنگ های گروه نخست پدید آمده اند. محیط زمین ساختی گروه نخست کمان های آتشفشانی نوع قاره ای است که در مناطق حاشیه قاره و در پی فرورانش پدید آمده اند و محیط زمین ساختی گروه دوم پس از برخورد و پس از کوهزایی است.  

کلیدواژه ها:

ایگنمبریت ، کالدرا ، گرانیت نوع A ، فرورانش ، پس از کوهزایی ، البرز باختری